Paryayvachi shabd hindi mein | Samanarthi Shabd in hindi

Paryayvachi shabd hindi mein | Samanarthi Shabd in hindi

हिंदी व्याकरण के महत्वपूर्ण पर्यायवाची शब्द

पर्यायवाची शब्द का अर्थ

पर्यायवाची शब्द – समानार्थी शब्द किसे कहते हैं?
जो शब्द समान अर्थ और समानता के कारण उस शब्द की जगह ले लेते हैं उन्हें पर्यायवाची शब्द – समानार्थी शब्द कहते हैं या समान अर्थ व्यक्त करने वाले शब्द पर्यायवाची शब्द या समानार्थक शब्द कहलाते हैं।

Paryayvachi shabd hindi mein
Paryayvachi shabd hindi mein
असुर – दानव, देैत्य, राक्षस, निशाचर, रजनीचर
अमृत – सुधा, सोम, पीयूष, अमी
अधर – ओष्ठ, ओठ,
अध्यापक – आचार्य, गुरु, शिक्षक, प्रवक्ता, व्याख्याता
अन्वेषण – गवेषणा, खोज, शोध, अनुसंधान
अपमान – अनादर, अवमान, बेइज्ज़ती, अवज्ञा, तिरस्कार, निरादर
अप्सरा – सुरबाला, देवबाला,
अंश – भाग, हिस्सा, खण्ड,
आलसी – काहिल, निकम्मा, निरुद्यमी
आँसू – अश्रु, नयनजल, नेत्रवारि, नयन-नीर
आतंक – उपद्रव, अतिभय, संत्रास, दहशत
आश्रम – मठ, विहार, संघ
आँचल – पल्‍ला, छोर, दामन, कोर
इन्द्र – सुरपति, पुरन्दर, कोशिक, देवराज, सुरेन्द्र,
इनाम – उपहार, पुरस्कार, पारितोषिक
ईर्ष्या – मत्सर, जलन, डाह, कूढ़न, द्वेष,
उत्सव – मंगलकार्य, पर्व, जलसा, त्यौहार, समारोह
उपवास – निराहार, ब्रत, अनशन, निर्जल
वैभव – समृद्धि, सम्पन्नता, सम्पदा, ऐश्वर्य
ब्रत – संकल्प, प्रतिज्ञा, दृढ़ निश्चय
शंकर – शिव, शम्भू, भोलेनाथ, महादेव, देवाधिदेव, कैलाशपति
शरीर – काया, गात, तन, अंग, बदन
शस्त्र – अस्त्र, हथियार, आयुध
श्मशान – मरघट, दाहस्थल, कब्रगाह
संन्यासी – बेरागी, त्यागी, परिब्राजक
सन्ध्या – निशारम्भ, दिनावसान, सार्यँकाल, गोधूलि, प्रदोषकाल
समिति – संस्था, संस्थान, संघ, संघटन, मण्डली
समीक्षा – आलोचना, निरूपण, विवेचना, समालोचना, मीमांसा
समुद्र – सिन्धु, जलधि, पयोधि, पारावार, पयोनिधि, वारीश, वारिधि
सरस्वती – भारती, शारदा, वीणा, बीणापाणि, हंसवाहिनी, वीणावादिनी, पुस्तकधारिणी
सम्राट – अधिपति, शहंशाह, राजाधिराज, महाराजा, नपति
सर्प – अहि, भुजंग, मणिधर, विषधर, व्याल, फणी, उरग, नाग
सान्त्वना – दिलासा, आश्वासन, ढाढस
सुख – आनन्द, चेन, मज़ा, परितोष
सूर्य – रवि, भानु, दिनकर, भास्कर, अर्क, कमलबन्धु, आदित्य, मारीचिमाली
स्त्री – नारी, प्रिया, अबला, वनिता, महिला, रमणी, कामिनी, भगिनी, भार्या, ललना, वामा, कानन्‍्ता, सुन्दरी
स्तुति – प्रार्थना, पूजा, आराधना, अर्चना
स्वर्ग – देवलोक, सुरलोक, इन्द्रपुरी, बेकुण्ठ, सुरपुर
स्वर्ण – सुवर्ण, कंचन, जातरूप, सोना, तामरस, कनक
हंस – मराल, सरस्वती वाहन,
हनुमान – पवनसुत, पवनकुमार, रामदूत, मारुतिनन्दन, कपिश, पवनपुत्र
हरि – बन्दर, इन्द्र, विष्णु, चन्द्र
हाथी – हस्ती, गज, कुजर, कुम्भी, मतंग, व्याल, वितुण्ड, द्विप
हिमालय – हिमगिरि, हिमपति, हिमाद्रि, हिमांचल, नगराज, गिरिराज
हिरण – मृग, सारंग, हरिण, कुरंग चितल, बारहसींगा
हाथ – हस्त, कर, बाँह, पाणि, भुजा
कठिन – कठोर, दुष्कर, दुर्गग, कष्टसाध्य और श्रमसाध्य
कुशल – दक्ष, पारंगत, निपुण, प्रवीण, निष्णात, विशेषज्ञ
दया – कृपा, सान्त्वना, राजदया, क्षमा, अनुकम्पा, अनुग्रह, सहानुभूति
दुःख – कष्ट, व्यथा, क्लेश, विषाद, सनन्‍्ताप, शोक, वेदना
अतिथी – मेहमान, अभ्यागत, आगन्तुक, पाहूना।
paryayvachi shabd in hindi for class 5
असुर दानव, देैत्य, राक्षस, निशाचर, रजनीचर
अमृत सुधा, सोम, पीयूष, अमी
अधर ओष्ठ, ओठ,
अध्यापक आचार्य, गुरु, शिक्षक, प्रवक्ता, व्याख्याता
अन्वेषण गवेषणा, खोज, शोध, अनुसंधान
अपमान अनादर, अवमान, बेइज्ज़ती, अवज्ञा, तिरस्कार, निरादर
अप्सरा सुरबाला, देवबाला,
अंश भाग, हिस्सा, खण्ड,
आलसी काहिल, निकम्मा, निरुद्यमी
आँसू अश्रु, नयनजल, नेत्रवारि, नयन-नीर
आतंक उपद्रव, अतिभय, संत्रास, दहशत
आश्रम मठ, विहार, संघ
आँचल पल्‍ला, छोर, दामन, कोर
इन्द्र सुरपति, पुरन्दर, कोशिक, देवराज, सुरेन्द्र,
इनाम उपहार, पुरस्कार, पारितोषिक
ईर्ष्या मत्सर, जलन, डाह, कूढ़न, द्वेष,
उत्सव मंगलकार्य, पर्व, जलसा, त्यौहार, समारोह
उपवास निराहार, ब्रत, अनशन, निर्जल
वैभव समृद्धि, सम्पन्नता, सम्पदा, ऐश्वर्य
ब्रत संकल्प, प्रतिज्ञा, दृढ़ निश्चय
शंकर शिव, शम्भू, भोलेनाथ, महादेव, देवाधिदेव, कैलाशपति
शरीर काया, गात, तन, अंग, बदन
शस्त्र अस्त्र, हथियार, आयुध
श्मशान मरघट, दाहस्थल, कब्रगाह
संन्यासी बेरागी, त्यागी, परिब्राजक
सन्ध्या निशारम्भ, दिनावसान, सार्यँकाल, गोधूलि, प्रदोषकाल
समिति संस्था, संस्थान, संघ, संघटन, मण्डली
समीक्षा आलोचना, निरूपण, विवेचना, समालोचना, मीमांसा
समुद्र सिन्धु, जलधि, पयोधि, पारावार, पयोनिधि, वारीश, वारिधि
सरस्वती भारती, शारदा, वीणा, बीणापाणि, हंसवाहिनी, वीणावादिनी, पुस्तकधारिणी
सम्राट अधिपति, शहंशाह, राजाधिराज, महासजा, नपति
सर्प अहि, भुजंग, मणिधर, विषधर, व्याल, फणी, उरग, नाग
सान्त्वना दिलासा, आश्वासन, ढाढस
सुख आनन्द, चेन, मज़ा, परितोष
सूर्य रवि, भानु, दिनकर, भास्कर, अर्क, कमलबन्धु, आदित्य, मारीचिमाली
स्त्री नारी, प्रिया, अबला, वनिता, महिला, रमणी, कामिनी, भगिनी, भार्या, ललना, वामा, कानन्‍्ता, सुन्दरी
स्तुति प्रार्थना, पूजा, आराधना, अर्चना
स्वर्ग देवलोक, सुरलोक, इन्द्रपुरी, बेकुण्ठ, सुरपुर
स्वर्ण सुवर्ण, कंचन, जातरूप, सोना, तामरस, कनक
हंस मराल, सरस्वती वाहन,
हनुमान पवनसुत, पवनकुमार, रामदूत, मारुतिनन्दन, कपिश, पवनपुत्र
हरि बन्दर, इन्द्र, विष्णु, चन्द्र
हाथी हस्ती, गज, कुजर, कुम्भी, मतंग, व्याल, वितुण्ड, द्विप
हिमालय हिमगिरि, हिमपति, हिमाद्रि, हिमांचल, नगराज, गिरिराज
हिरण मृग, सारंग, हरिण, कुरंग चितल, बारहसींगा
हाथ हस्त, कर, बाँह, पाणि, भुजा
कठिन कठोर, दुष्कर, दुर्गग, कष्टसाध्य और श्रमसाध्य
कुशल दक्ष, पारंगत, निपुण, प्रवीण, निष्णात, विशेषज्ञ
दया कृपा, सान्त्वना, राजदया, क्षमा, अनुकम्पा, अनुग्रह, सहानुभूति
दुःख कष्ट, व्यथा, क्लेश, विषाद, सनन्‍्ताप, शोक, वेदना
अतिथी मेहमान, अभ्यागत, आगन्तुक, पाहूना।
अमतृ सुरभोग सुधा, सोम, पीयषू , अमिय , जीवनोदक ।
अग्नि आग, ज्वाला , दहन, धनंजय, वैश्वानर , रोहिताश्व, वायुसखा,विभावसु, हुताशन, धूमकेतु, अनल, पावक, वहनि,दावानल।
कृशानु, वह्नि , शिखी।
अनुपम अपूर्व, अतुल, अनोखा, अनूठा, अद्वितीय , अदभुत, अनन्य।
घोडा अथ, हय , तुरङ, वाजि, घोटक, तुरंग, हरि , तुरग, सैंधव।
असुर यातुधान,निशिचर, रजनीचर, दनुज, दैत्य, तमचर, राक्षस ,निशाचर , दानव, रात्रिचर
अलंकार आभूषण, भूषण, विभूषण, गहना, जेवर।
अहंकार दंभ, गर्व , अभि मान, दर्प ,मद , घमंड, मान।
अर्थ धन,दौलत,पैसा, द्रव्य , मुद्रा , वित्त।
अंधकार तम,तिमिर , तमिश्र , अँधेरा, तमस, अँधियारा ।
आँख लोचन, अक्षि , नैन, अम्बक , नयन, नेत्र , चक्षु , दृग , विलोचन, दृष्टी, अक्षि।
आकाश नभ, गगन, तारापथ,  आसमान, द्यौ, पुष्कर , अभ्र, अम्बर, व्योम,अनन्त ,अंतरिक्ष, शून्य, अक्ष।
आनंद सुख, आमोद, मोद, हर्ष, प्रसन्न, प्रसन्नता, प्रमोद, उल्लास, आह्लाद, उत्साह
आश्रम कुटी, कुटीर, स्तर , विहार , मठ, संघ, अखाड़ा ।
आम रसाल, मादक, अमृतफल, सहकार, सहुकार, आम्र , अतीसौरभ, ।
आंसू नयनजल, नेत्रजल, चक्षुजल, अश्रु ।
आत्मा जीव, देव, चैतन्य ,  चेतन, अंतःकरण।
अंग अंश, अवयव, हिस्सा , भाग।
अभिमान अस्मिता, अहं, अहंकार, अहंभाव, घमंड, दंभ, मद, मान, दर्प , मिथ्याभिमान
अरण्य जंगल, वन, कानन, अटवी, कान्तार , विपिन ।
अनी कटक, दल, सेना, फौज, चमू, अनीकिनी ।
आँगन अँगना, अजिरा, प्रांगण ।
अनादर अपमान,अवहेलना, अवमानना, परिभव , तिरस्कार
Paryayvachi shabd hindi mein
Paryayvachi shabd hindi mein
Paryayvachi shabd hindi mein
शब्दपर्यायवाची शब्दपर्यायवाची शब्दपर्यायवाची शब्दपर्यायवाची शब्द
अतिथि मेहमानपाहुन अभ्यागत।आगंतुक
 अश्व घोड़ा हय तुरंगमआशुविमानक
 अधर्म पाप अपकर्म जुल्म।अनाचार
 अचल अडिग अविचल।अटलदृढ
 अनुपम अनोखा अद्वितीय अतुल। अनूठा
 अमृत मधु सोमसुरभोग। सुधा
 अंबा माता प्रसूता। जननी जन्मदात्री
 अलंकार आभूषण जेवर। भूषण गहना
 अहंकार दंभ मद घमंड गर्व
 अरण्य जंगल कान्तार विपिन। वन
 अंकुश नियंत्रण दबाव गजांकुश पाबंदी
 अंतरिक्ष खगोल नभमंडल आकाशमंडल। गगनमंडल
 अंतर्धान गायब लुप्त अदृश्य। ओझल
 अंबर आकाश नभ। आसमान फलक
 अंतर्गत शामिल सम्मिलित भीतर आया हुआ गुप्त।
 आयुष्मान चिरंजीवीदीर्घायु। दीर्घ शतायु
 आदर्श प्रतिमान मानकनमूना। प्रतिरूप
 आयु अवस्था वयस् जिन्दगी । उम्र
 आभूषण अलंकार जेवर टूम  । भूषण
 आँख नेत्र लोचन अक्षि नयन
 आकाश नभ शून्य तारापथ अनन्तं
 आत्मा प्राणी चैतन्य ब्रह्म प्राण
 आयुष्मान चिरंजीव दीर्घजीवी दाघायु।  शतायु
 आदर्श प्रतिमान मानक नमूना । प्रतिरूप
 आम अतिसौरभ सहकार पिकबंधु रसाल
 इंद्र पुरंदर देवराज मघवा शक्र
 इंद्रधनुष सूरधनु इंद्रायुध सप्तवर्ण। शक्रचाप
 इंद्राणी पुलोमजा ऐन्द्री। शची इंद्रवधू
 इत्यादि आदि प्रभृति वगरैह।
 इठलाना चोंचले करना हाव भाव दिखाना शान दिखाना नखरे करना
 इनाम पुरस्कार पारितोषिक बख्शीश। पारितोषित करना
 इजाजत स्वीकृति मंजूरी अनुमति।
 इज्जत मान प्रतिष्ठा आबरू। आदर
 इर्दगिर्द  चारों दिशाओं में। चक्करदार रास्ते पर चतुर्दिक
 इशारा संकेत इंगित निर्देश। लक्ष्य
 इलजाम आरोप लांछन अभियोग। दोषारोपण
 ईर्ष्यास्पर्धा कुढ़न। मत्सर जलन
 उत्पत्ति उद्भव जन्म आविर्भाव । जनन
 उपदेश दीक्षा निर्देशन। नसीहत शिक्षा
 उचित ठीक युक्तिसंगत न्यायसंगत मुनासिब
 उपवन बाग़ पुष्पोद्यान फुलवारी बगीचा
 उपकार भेंट उद्धार अच्छाई नजराना
 उपहास परिहास मजाक खिल्ली।
 उदाहरण मिसाल नमूना दृष्टांत। नजीर
 उषाकालअरुणोदय प्रातः प्रभात।
 ऐश्वर्य वैभवसंपन्नता धनसंपत्ति
 एकांत  निर्जनसुनसानशून्य।
 ओजस्वी बलिष्ठ बलशाली बलवान ओजशाली
 औषधि दवा दवाई भेषज।
 कर्ण सूर्यपुत्र अंगराज सूतपुत्र। राधेय
Paryayvachi shabd hindi mein

  कनक कंचन हाटक सोना सुवर्ण
  कपोत कबूतर रक्तलोचन। हारीत परेवा
  कपड़ा अंबर दुकूल परिधान पट
  कमल जलज शतदल नीरज पंकज
  कली कलिका गुंचा कोरक। मुकुल
  कपूर घनसार हिमवालुका।
  कर हाथ भुज। हस्त पाणि
  कर्तव्य कर्म कृत्य विधेय।
  कान्ति प्रकाश छवि सुषमा आलोक
  कामदेव मदन स्मर मीनकेतु काम
  किरण अंशु गो प्रभा रश्मि
  किनारा तट पुलिन। कूल कगार
  कुत्ता सारमेय कुकर श्वान सोनहा
  केला कदली मोचा रम्भा।  भानुफल
  कौआ काक बलिपुष्ट करकट वायस
  कंठ गला शिरोधरा गर्दन। ग्रीवा
  कुबेर धनद किन्नरेश राजराज यक्षराज
  कृतज्ञ ऋणी आभारी उपकृत । अनुग्रहित
  खेल क्रीड़ा केलि करतब। तमाशा
  खिड़की रोशनदानगवाक्षझरोखा। बारी
  गरुड़ खगेश वैनतेय। खगपति सुपर्ण
  गाय भद्रा गऊ गौ गौरी
  गंगा देवनदी मन्दाकिनी विष्णुपदी सुरसरि भागीरथी
  गन्ना ईक्षु ऊख पौंड़ा। ईख
  गणेश गणपति  विनायक गजानन गजवदन
  गुप्त गूढ़ रहस्यपूर्ण छिपा। परोक्ष
  गेंद कन्दुक गिरिक गेन्दुक।
  गधा खर लम्बकर्ण धूसर। वैशाखनन्दन
  गीदड़ नचक श्रृंगाल। शिवां जंबुक
  गोद  पार्श्व क्रोड। अंक गोदी
  घड़ा घट कुट। कलश घटक
   घी हव्य अमृतसार आज्य। क्षीरसार
  घास शष्प दूर्वा दूब। शाद
  घृणा अरुचि विरति घिन। नफरत
  घर आलय सदन निवास आवास
  चाँदनी चंद्रिका उजियारी ज्योत्स्न्ना कौमुदी
  चंदन श्रीखण्ड हरिगंध मलय गंधराज
  चर्म खाल चमड़ी त्वक्। त्वचा
  चाँदी जातरूप कलधौत रूप्य रजत
  चूहा खंजक गणेशवाहन मूसा। इन्दुर
  चोर तस्कर साहसिकदस्यु । रजनीचर
  चोटी श्रृंग शीर्ष चूड़ा। कूट
  चंद्रमा सुधाकरसुधांशु। शशांकनिशानाथ
  चमक ज्योति आभा। प्रभाछवि
  चाँद चन्द्र विधु राकेश चन्द्रमा
  छाछ गोरस मठा मट्ठा। दधि स्वेद
  छुट्टी अवकाश रुखसत। फुर्सत विराम
  जल नीर उदक पानी सलिल
  जिह्वा जीभ रसिका रसना रसज्ञा
  जगत विश्व भव जग दुनिया
paryayvachi shabd in hindi for class 5
  जहर हलाहल गर। विष कालकूट
  झंडा पताका केतन वैजयंती। केतु
  झूठ मिथ्या अनृत असत्य। मृषा
  झरना स्रोत निर्झर। झर सोता
  डरावना भयंकर भीषण करालै।
  तलवार खड़ग असि खंग करवाल
  तालाब तड़ागतालपद्माकर सर
  तांबा रक्तधातु ताम्र ताम्रक। तामा
  तरकस तूणीर इषुधि। निषंग उपासंग
  तारा तारक नक्षत्र तारिका नखत
  तरुण युवाजवान युवक।
  तोता शुक सुअरा दाडिमप्रिय सुआ
  थोड़ा स्वल्प लघु कम। अल्प
  थन कुच पयोधर।  स्तन उरोज
  दीपक प्रदीप चिराग।  दीप ज्योति
  दूध पय क्षीर दुग्ध स्तन्य।  गोरस
  द्रौपदी कृष्णा पांचाली याज्ञसेनी। सैरंध्री
  दुःख व्यथा संताप वेदना ।  क्लेश
  देवता वृंदारक अमर देव अजर
  दुर्जन पामर खल दुष्ट । बदमाश
  दिन अह: वार। दिवस दिवा
  दया कृपा अनुकंपा अनुग्रह। करुणा
  दंगा उपद्रव झगड़ा फ़साद। उत्पात
  दफा बेर आवृत्ति बार।
  दलना पीसना ध्वस्त करना तोड़ना कुचलना
  दस्ता डंडा दल समूह। सोंटा
  दुर्दशा बुरी अवस्था दुर्गति। दशा
  धनुष चाप शरासन कोदंड धनु
  धूप घाम रविप्रभा। धर्म आतप
  धन अर्थ संपदा सम्पत्ति वित्त
  ध्येय प्रयोजन उद्देश्य। अभिप्राय मकसद
  धुन लगन लहर मौज। झुकाव
  नियति प्रारब्ध होनी। भाग्य भावी
  पृथ्वी भूमि विश्वंभरास्थिराअचला
  पर्वत पहाड़ भूधर अचल गिरि
  नदी सरिता शैलजा सिंधुगामिनी वाहिनी
  नम्र सुशील विनयी। शिष्ट विनयशील
  नाव नौका डोंगी नैया नौ
  नारद ब्रह्मर्षि ब्रह्म पुत्र ब्रह्मर्ष। देवर्षि
  पत्थर पाषाण प्रस्तर। उपल शिला
  पथ मग रास्ता। मार्ग पंथ
  पंकज कमल नलिन जलज। राजीव
  पगड़ी पगिया मान मर्यादा भेंट मुरैठा
  परोपकार परहित परमार्थ परार्थ। भलाई
  पुत्र बेटा तनय। तनुज आत्मज
  परतन्त्र पराधीन अधीन। परवश गुलाम
  पार्वती गिरिजा अम्बिका गौरी। भवानी
  पिता तात पितृ। जनक बाप
  पर्वत भूधर नग मेरु। गिरी
  पल्लव किसलय पात। पर्ण कोपल
paryayvachi shabd in hindi for class 5
Paryayvachi shabd hindi mein
Paryayvachi shabd hindi mein

  पुत्री तनया बेटी। आत्मजा सुता
  प्रगति विकास उन्नति तरक्की। श्रीवृद्धि
  प्रख्यात प्रसिद्ध विख्यात यशस्वी। मशहूर
  प्रिया प्रेयसीप्यारी प्रभात।वल्लभा
  फसल शस्य कृषि उत्पाद। पैदावार
  फूट मतभेद कलह। मनमुटाव परस्पर
  फूल पुष्प प्रसून। कुसुम सुमन
  बादल पयोधर अंबुद वारिद मेघ
  बंजर अनुपजाऊ अनुर्वर ऊसर।
  बख़ील कंजूस सूम मत्सर। मक्खीचूस
  बंदर कपिशाखामृग। मर्कट कपीस
  बाघ व्याघ्रशार्दुल व्याल। चित्रक
  बादल मेंघवारिधर।जलधरनीरद
  बालिका गौरी किशोरी। कन्याकुमारी
  ब्राह्मण विप्रबाभन। द्विज भूदेव
  ब्रह्मांड दुनियाजगती।जगतसंसार
  ब्रह्मा स्वयंभू पितामह सृष्टिकर्ता। विश्व
  बगीचा बाग निकुंज। उपवनउद्यान
  बचपन बालपनलड़कपनबचपना।बाल्यावस्था
  बसंत ऋतुराज ऋतुपतिकुसुमाकर।मधुमास
  भारती वाणीवागीशशारदा।वागीश्वरी
  भव्य शानदाररमणीयमनोहर। दिव्य
  भ्रमर अलि सीधा निश्छल मधुकर
  भय त्रास आतंक। भीति खौफ
  मोक्ष कैवल्य परम  मुक्ति निर्वाण
  मुलाकात मिलन दर्शन। भेंट मिलाप
  मधुप भ्रमर षट्पद मधुकर अलि
  मुर्गा कुक्कुट अरुणचूड़। ताम्रचूड़ अरुणशिक
  मेंढक दादुर भेक शालूर। दर्दुर
  मैना चित्रलोचना सारिका मधुरालया। 
  मोर शिखी शिवसुत
  मूँगा रक्तमणि रक्तांग विद्रुम । प्रवाल
  मोती मोक्तिक मुक्ता सीपिज। शशिप्रभ
  यमुना कालिंदी जमुना कृष्णा तरणि तनुजा
  युद्ध रण लड़ाई। समर जंग
  युवती तरुणी सुंदरी स्त्री श्यामा
  यम कीनाश सूर्यपुत्र जीवितेश दण्डधर
  यमराज अंतक धर्मराज कृतान्त ।
  यात्रा सफर प्रस्थान। गमन प्रयाण
  रात्रि राका विभावरी। निशा यामिनी
  रमा श्रीकमला विष्णुप्रिया लक्ष्मीकांता। इंदिरा
  राजमहल राजभवन राजप्रसाद राजमंदिर।
  राधा हरिप्रिया राधिका ब्रजरानी।
  राम रघुपति सीतापति। राघव रघुवर
  रावण लंकेश लंकापति दशानन दशकण्ठ।
  रश्मि कर किरण। अंशु मयूख
  लक्ष्मण लखन सौमित्र अनन्त। शेष
  लज्जा संकोच लाज शर्म। ह्या
  वस्त्र पट चीर। परिधान वसन
  वाकिफ ज्ञाता जानकार अनुभवी।
paryayvachi shabd in hindi for class 5
Paryayvachi shabd hindi mein
Paryayvachi shabd hindi mein
  वाणी वचन बोली। गिराभाषा
  विद्धवान कोविदविज्ञ सुधी।
  वल्लभ पति प्रियतम प्राणनाथ। प्रिया
  वृक्ष पेड़ विटप। पादप तरु
  वायु अनिल समीर हवा। पवन
  वज्र अशनि कुलिश पवि।
  विष गर्ल कालकूट हलाहल। जहर
  शरीर देह कलेवर गात काया
  शत्रु दुश्मन अमित्र अराति अरि
  शिकारी लुब्धक व्याध । बहेलिया अहेरी
  शेर हरि मृगेन्द्र मृगराज केसरी
  शेषनाग धरणीधर फणीश सर्पपति। सहस्रासन
  शिव त्रिनेत्र महेश हर वामदेव
  संध्या निशारंभ सांयकाल गोधूलि । दिवावसान
  स्वर्ग सुरलोक देवलोक नाक । द्युलोक
  स्वर शब्द मुखर नाद ध्वनि
  सुरभि सुगंध सौरभ सुवास । इष्टगंध
  सेना चमू दल कटक ।
  सहेली सखी सैरंध्री। सहचरी आली
  सूर्य दिनकर सविता अर्क दिवाकर
  सर्प साँप नाग विषधर व्याल
  समुद्र पारावार उदधि जलधि पयोधि
  सरस्वती वाक् शारदा वीणापाणि वाग्देवी
  हंस चक्रांग कारंडव सरस्वती वाहन। मानसौक
  हाथी गज गयंद सिंधुर हस्ती
  हनुमान अंजनिपुत्र कपीश महावीर पवनसुत
  हिमालय हिमप्रस्थ हिमांचल नगाधिराज । हिमाद्रि
  हीरा मणिवर वज्रमणि कुलिश। हीरक
  हृदय मन उर हिय अंतस
  हिरण कुरंग कृष्णसार । सारंग चमरी
  क्षमारहितअक्षम अशक्त क्षमाशून्य। असमर्थ
  क्षमाशील क्षम क्षमिता तितिक्षु क्षमी
  क्षत्राणी क्षत्राणी क्षत्रियी क्षत्री पत्नी क्षत्रिय पत्नी
  क्षण अदिष्ट घड़ी छन अवसर
  क्षत आघात घाव जख्म काटना
  क्षत्रिय क्षत्र नृप पार्थिव क्षत्री
  क्षितिज अंबरांत आकाश षीर्ष उत्कर्ष अंबरारंभ
  क्षति क्षय नुकसान। घाटा हानि
  क्षण भंगुर नाशवान। अस्थिर नश्वर
  क्षीण अल्प थोड़ा दुबला पतला कमजोर
  क्षमता ताकत सामर्थ्ययोग्यता। पहुँच
  क्षय अतिरोग तपेदिक दिक ऊष्मा
  क्षर अज्ञान मेघ शरीर। जल
  क्षिति आवास पृथ्वी प्रलय काल । क्षय
  पानी जल सलिल अंबु वारि
  हवा पवन वात मरुत् वायु
  जंगल वन विपिन। कानन विटप
  असुर राक्षस दनुज यातुधान दैत्य
  अश्व घोड़ा घोटक सैंधव हय
  आँख नेत्र चक्षु अक्षि दृग
Paryayvachi shabd hindi mein
  इंद्र सुरेश सुरपति मघवा देवेंद्र
  ईश्वर प्रभु परमेश्वर परमात्मा। भगवान
  गरमी ग्रीष्म ताप ऊष्मा। निदाघ
  गृह घरनिवास गेह निकेतन
  चंद्र चाँद राकेश हिमांशु चंद्रमा
  पवन वायु समीर अनिल। हवा
  पत्नी भार्या गृहिणी बहू दारा
  दोस्त बन्धु सखा हितैषी मित्र
  बिजली चपला विधुत् तड़ित चंचला
  राजा नृप भूप महीप नृपति
  रजनी रात्रि निशा विभावरी। यामिनी
  सर्प साँप व्याल फणी अहि
  सागर समुद्र पारावार सिंधु उदधि
  सिंह शेर व्याघ्र पंचमुख वनराज
  सूर्य रवि मार्तंड मरीची दिनकर
  स्त्री ललना महिला वनिता नारी
  शिक्षक गुरु अध्यापक उपाध्याय। आचार्य
  हाथी कुंजर हस्ती। गज करी
  सिर शीश मुंड माथा।
  आनंद मोदी सुख प्रसन्नता प्रमोद
  आश्रम मठ अखाड़ा संघ। विहार
  कपड़ा वस्त्र चीर परिधान। पट
  कमल सरोज अरविंद पद्म जलज
  किरण मरीचि रश्मि प्रभा मयूख
  कुबेर किन्नरेश राजराज। यक्षराज धनाधिप
  चोर तस्कर कुंभिल खनक दस्यु
  यमुना सूर्यसुता कृष्णा। सूर्यतनया अर्कजा
  तालाब सर पुष्कर जलाशय सरोवर
  दास अनुचर भृत्य किंकर चाकर
  दु:ख पीड़ा शोक क्लेश व्यथा
  देवता सुर विबुध त्रिदश अमर
  द्रव्य धन दौलत संपत्ति। वित्त
  नौका नाव तरी बेड़ा तरिणी
  पति भर्ता वल्लभ आर्यपुत्र। स्वामी
  पक्षी विहंग परिंदा चिड़िया विहग
  पंडित सुधी धीर मनीषी विद्वान
  पुष्प फूल सुमन प्रसून। कुसुम
  बाण तीर शिलीमुख इषु शर
  ब्रह्मा आत्मभू हिरण्यगर्भ लोकेश स्वयंभू
  वृक्ष तरु अगम पेड़ द्रुम
  मछली मत्स्य सफरी झष झख
  महादेव शंभु महेश्वर शंकर ईश
  मेघ घन नीरद वारिधर जलधर
  विष्णु गरूड़ध्वज विश्वंभर मुकुंद अच्युत
  समूह समुदाय पुंज दल वृंद
  सरस्वती ब्राह्मी गिरा शारदा भारती
  सोना सुवर्ण कनक हिरण्य स्वर्ण
  सुंदर रुचिर मनोहर रमणीक चारु
  अतिथि मेहमान अभ्यागत पाहुना। आगन्तुक
  अहंकारी गर्वित गर्वीला आत्माभिमानी अकडू
Paryayvachi shabd hindi mein
  अश्व हय घोटक। तुरंग घोडा
  अग्नि आग वैश्वानर रोहिताश्व ज्वाला
  इंद्र का वज्र कुलिश भिदुर भेदी शतकोटि। वज्र
  इंद्र का हाथी अभ्रमातंग गजेन्द्र ऐरावत।
  इन्द्र सुरेश शचीश वासव अमरपति
  इंद्र का पुत्र जयंत उपेन्द्र ऐंद्रि।
  इन्द्राणि इन्द्रवधू पोलोमी। मधवानी शतावरी
  इच्छा अभिलाषा ईप्सा स्पृहा अभिप्राय
  इंद्रधनुष इन्द्रायुध शक्रधनु ऋजुरोहित।
  इंद्रपुरी अमरावती देवपुरी देवलोक। इंद्रलोक
  इंसान मनुष्य आदमी मानुष। मानव
  इंसाफ न्याय फैसला अद्ल।
  इनकार अस्वीकृति खंडन प्रत्याख्यान निषेध
  इच्छुक अभिलाषी आतुर आकांक्षी। चाहने वाला
  उत्कृष्ट उत्तम बढ़िया उम्दा। उन्नत
  उत्कोच घूस रिश्वत।
  उच्छृंखल उद्दंड निरकुंश मनमर्जी अक्खड़
  उजला उज्ज्वल श्वेत धवल। सफ़ेद
  उजाड जंगल बियावान वन।
  उत्थान उत्कर्ष आरोहण ऊर्ध्वगमन प्रगति
  उदार फ़राख़दिल सीधा विनीत क्षीरनिधि
  उद्धार मुक्ति परित्राण विमुक्ति छुटकारा
  उपाय युक्ति यत्न चेष्टा साधन
  उद्यान बगीचा बाग उपवन। वाटिका
  ऊँचा तुंग उत्ताल उन्नत उच्च
  ऊँघ तंद्रा अर्द्ध निद्रा ऊँघाई। झपकी
  ऊधम उत्पात हुल्लड़ हंगामा उपद्रव
  ऊसर अनुपजाऊ भूमि। बंजर वंध्या
  ऊधम उपद्रव हुड़दंग धमाचौकड़ी। उत्पात
  उषाकाल प्रातः काल सुबह अमृतबेला सवेरा
  ऊल जलूल अव्यवस्थित अक्रमिक अविचारित बेढंगा
  ऊष्मा तपन गर्मी जलन। ताप
  ऋणी कर्जदार देनदार।
  ऋतु रुत मौसम रज:स्राव। मासिक धर्म
  ऋण कर्ज कर्जा उधारी। उधार
  ऋषभ वृष बलीवर्द गोनाथ। वृषभ
  ऋष्यकेतु कामदेव मनोज मन्मथ। मकरकेतु
  एकदंत गणेश विघ्नेश वक्रतुंड। गजानन
  एषणा इच्छा हसरत। आकांक्षा अभिलाषा
  एकतंत्र राजतंत्र एकछत्र अधिनायकतंत्र। तानाशाही
  एकता मेल बराबरी सामंजस्य मेलजोल
  एकरूप समरूप समानता सादृश्य तुल्यरूप
  एहसान कृपा अनुग्रह उपकार।
  खोजने वाला अनुसंधानकर्त्ता अन्वेषणकर्त्ता तलाश करने वाला।
  खोटा अशुद्ध बनावटी अनुचित मिलावटी
  खोजना मालूम करना अनुसंधान करना अन्वेषण करना जाँच पड़ताल करना
  ख्याल ध्यान लिहाज सम्मान विचार भाव
  गणेश विनायक गजवदन विघ्रनाशक गजानन
  गुरु शिक्षक आचार्य उपाध्याय।
  विनायक गणपति लंबोदर गजानन्।
Paryayvachi shabd hindi mein
  गन्ना ईख इक्षु ऊख। उक्षु
  गाफिल बेखबर बेपरवाह असावधान।
  गिरि पहाड़ धराधर भूधर। मेरु
  गुलामी दासता परतंत्रता परवशता।
  गेहूँ कनक गोधूम गंदुम।
  घरेलू हिला मिला हुआ सधा हुआ पला हुआ पालतू।
  घाट भरणतट घट्ट नदीतटअवस्थानतट।
  घाटा हानि टोटा नुकसान।
  घुटना ठेघुँना घुटिक साँस रुकना।
  घुमाना चक्कर देना सैर कराना टहलाना फेरा देना
  घृणाजनक घृणात्मक वमनोत्पादक अप्रीतिकर अप्रिय। घनौना वितृष्णाजनक
  घृणापूर्ण अवज्ञासूचक अवमानी अवहेलनात्मक। तिरस्कारी
  घोषणा उद्घोषण अधिसूचना डुग्गी। ऐलान
  चतुर विज्ञ कुशल दक्ष निपुण
  चंडी दुर्गा जगदंबिका भगवती। अंबा
  चंदन गंधराज गंधसार मलयज।
  चतुरानन विधाता ब्रह्मा सृष्टिकर्ता। सृष्टा
  चना चणक रहिला छोला।
  चारु कमनीय मनोहर खूबसूरत। आकर्षक
  चावल तंदुल धान भात।
  चूहा मूसा मूषक उंदुर। मुसटा
  चेहरा शक्ल आनन मुखड़ा। मुख
  चोरी स्तेय चौर्य प्रमोष। मोष
  सुकुमारकोमल नाजुक मुलायम। नरम
  सुगंध महक सौरभ खुशबू। सुरभि
  सुगम सहज सुलभ। सरल
  सुबह सवेरा प्रातःकाल भिनसार भोर
  सुरमा काजल अंजन आँजन।
  सुरीला मधुर संगीतपूर्ण रसीला। मीठा
  सुविधाजनक सुखप्रद सुविधायुक्त। आरामदेह सुखकारक
  सुस्त आलसी म्लान निद्रालु। अकर्मठ
  सुस्ताना विराम लेना ठहरना। आराम करना रुकना
  सुस्पष्ट प्रकट व्यक्त सुबोध। साफ
  सूखा निर्जल शुष्क। जलहीन रूखा
  स्वार्थीस्वार्थपरायण मतलबी खुदगरज।
  स्वावलंबन आत्मनिर्भरता आत्माश्रय अपने पैरों पर खड़ा होना। स्वाश्रय
  स्वीकार स्वीकरण कबूल करना। मंजूर करना मानना
  होंठ अक्षर ओष्ठ ओंठ।
  हनुमान पवनसुत मारुततनय अंजनीपुत्र पवनकुमार
  हृदय छाती उर। वक्ष हिय
  हाथ हस्त कर पाणि।
  लाभ प्राप्ति मुनाफा नफा। फायदा
  लाल पुत्र आत्मज। बेटा तनय
  लालच लोभ लालसा। लिप्सा प्रलोभन
  लुच्चा  दुराचारी बदमाश कुकर्मी। कमीना
  लुटेरा अपहर्ता अपहरणकर्ता डकैत। डाकू
  लुत्फ आनंद हर्ष रोचकता। सुख
  लोचन आँख नयन चक्षु। नेत्र
  लोभ लालच स्पृहा। तृषा लिप्सा
  लोभी लालची उत्सुक तृष्णालु। स्पृह
Paryayvachi shabd hindi mein
  वृक्ष तरू विटप गाछ अगम
  विवाह शादी पाणिग्रहण। गठबंधन व्याह
  विष ज़हर हलाहल कालकूट। गरल
  वीर्य शुक्र शक्ति ताकत धातु
  वज्र कुलिस पवि दभोलि। अशनि
  विशाल विराट महा महान। दीर्घ
  विदित विमुख रहित शून्य। हीन
  याम पहर जून। प्रहर वेला
  युद्ध संग्राम रण द्वंद्व। संघर्ष
  युद्धभूमि रणक्षेत्र युद्धस्थल। रणभूमि संग्रामभूमि
  योषा योषिता वनिता महिला नारी
  यकायक अचानक एकाएक सहसा।
  यज्ञ याग ज्योतिष्टोम अनुष्ठान। हव
  यथेष्ट अभीष्ट इच्छानुसार मनमाना। इच्छित
  यश ख्याति बड़ाई नाम। कीर्ति
  याचिका प्रार्थना पत्र आवेदन
  युवक युवा नौजवान। तरुण जवान
  युवती तरुणी यौवनवती। बाला रमणी
  योग मेल तपस्या। मिलन जोड़
  यौवन युवावस्था तरुणावस्था। जवानी तारुण्य
  रात्रि निशा यामिनी रजनी क्षया
  रात रात्रि यामिनी तमी रैन
  रमा इन्दिरा कमला पद्मा हरिप्रिया
  रक्त खून लोहित। लहू शोणित
  राक्षस दैत्य असुर निशाचर।
  रंक गरीब धनहीन। दरिद्र निर्धन
  रक्तपात खून खराबा मार
  रक्षा संरक्षण बचाव रखवाली। सुरक्षा
  रण लड़ाई संघर्ष। युद्ध जंग
  रणभूमि संग्रामभूमि मैदान ए युद्धस्थल वीरभूमि
  रत्नाकर समुद्र सागर वारिध। अर्णव
  भुजंग साँप सर्प फणधर। फनी
  भुज भुजा बाहु हाथ। बाँह
  भुवन जगत ब्रह्माण्ड जगत। संसार
  भू पृथ्वी स्थान जगह। धरती
  भेंट मिलन इनाम उपहार। मुलाकात
  भेषज औषध दवा औषधि। दवाई
  भोला सीधा कपटहीन। सरल निश्छल
  भ्रम धोखा गलतफ़हमी। संदेह भूल
  भ्रामक भ्रांतिमय संदेहास्पद भ्रमात्मक। संशयास्पद
  मछली मीन जलजीवन शफरी मत्स्य
  महादेव शम्भु महेश्र्वर शंकर ईश
  मित्र सखा सुहृदय साथी सहचर
  मोर केक सारंग ध्वजी कलापी
  मधु शहद रसा कुसुमासव। शहद
  मृग हिरण सारंग कृष्णसार।
  मृत्यु देहांत निधन देहावसान मौत
  मग पन्थ राह। मार्ग पथ
  फंदा फाँस धोखा। जाल कपट
  फणधर साँप विषधर। नाग व्याल
Paryayvachi shabd hindi mein
  फणींद्र शेषनाग वासुकी। नागराज फणिपति
  फणी साँप सर्प फणधर। नाग
  फरेब छल कपट प्रवंचना। धोखा
  फाका अनशन अनाहार। उपवास निराहार
  फायदा लाभ नफा उपलब्धि। मुनाफा
  फौजी सैनिक सिपाही लश्करी। जंगी
  फौरन तुरन्त तत्काल जल्दी।
  बाण सर आशुग इषु तीर
  ब्राह्मण द्विज अग्रजन्मा द्विजाति भूदेव
  बहुत अनेक भूरि बहु अतीव
  बगीचा बाग़ फुलवारी बगिया। वाटिका
  बाल कच केश चूल। चिकुर
  बंकिम बाँका आड़ा। तिरछा बंक
  बंजर अनुपजाऊ अनुर्वर ऊसर।
  बजरंगबली हनुमान बज्रांगी महावीर। वायुपुत्र
  ईख गन्ना पैंडी रसस्त। ऊख
  ईधन जलवन जल की लकड़ी जर्नी। कण्डा
  जुगनू प्रभाकीटपटबीजना।
  नसैनी जीना सीढ़ी सोपान।
  नाऊ हज्जाम नाऊठाकुर। हजाम नाई
  निवेदन विनय गुजारिश इल्तजा। अनुनय
  नीरस फीका बेरस अस्वाद। बेजायका
  नूतन नव नवल नवीन। नव्य
  निखट्टू निकम्मा आलसी निठल्ला। अकर्मण्य
  निगोड़ा अकर्मण्य भाग्यहीन निराश्रम। बेकार
  निर्धन धनहीन कंगाल गरीब। दरिद्र
  निर्बल कमजोर दुबला पतला। निःशक्त दुर्बल
  न्यायाधीश न्यायकर्त्ता न्यायमूर्ति धर्माधिकारी। जज
  ढिलाई ढीलापन सुस्ती आलस्य।
  बाण इषु विशिख नाराच। सर
  मछली  मीन डलूमी मकर । मत्स्य
  मूर्ख जड़ अज्ञ निर्बुद्धि । मूढ़
  मुख चेहरा आनन वदन । मुँह
  मदिरा सुरा हाला दारु वारुणी
  मृत्यु मरण देहान्त । निधन देहावसान
  मुनि तापस संन्यासी वैरागी। यति
  मार्ग रास्ता राह मग पंथ
  हवा  पवन मरुत् पवमान वायु
  साँप  सर्प भुजंग उरग नाग
  जंगल  वन विपिन। कानन विटप
  घर  गृह गेह निवास सदन
  अमृत  सुधा जीवनोदक सोम अमिय
  असुर  राक्षस दनुज यातुधान दैत्य
  अग्नि  आग अनल वह्नि। पावक
  अश्व  घोड़ा घोटक सैंधव हय
  आकाश  गगन अंबर धौ नभ
  आँख  नेत्र चक्षु अक्षि दृग
  इच्छा  आकांक्षा ईप्सा मनोरथ चाह
  इंद्र  सुरेश सुरपति मघवा देवेंद्र
  ईश्वर  प्रभु परमेश्वर परमात्मा। भगवान
Paryayvachi shabd hindi mein
  कमल  जलज अरविन्द नीरज। पंकज
  गरमी  ग्रीष्म ताप ऊष्मा। निदाघ
  गृह  घरनिवास गेह निकेतन
  गंगा  सुरसरि भागीरथी। त्रिपथगा जाह्नवी
  चंद्र  चाँद राकेश हिमांशु चंद्रमा
  जल  वारि तोय उदक पानी
  नदी  सरिता आपगा निम्नगा तटिनी
  पवन  वायु समीर अनिल। हवा
  पत्नी  भार्या गृहिणी बहू दारा
  पुत्र  बेटा जनज लड़का सुत
  पुत्री  बेटी दुहिता नंदिनी सुता
  दोस्त  बन्धु सखा हितैषी मित्र
  पृथ्वी  धरा वसुंधरा भू धरती
  पर्वत  शैल अंचल महीधर नग
  बिजली  चपला विधुत् तड़ित चंचला
  मेघ  बादल घन। जलधर पयोधर
  राजा  नृप भूप महीप नृपति
  रजनी  रात्रि निशा विभावरी। यामिनी
  सर्प  साँप व्याल फणी अहि
  सागर  समुद्र पारावार सिंधु उदधि
  सिंह  शेर व्याघ्र पंचमुख वनराज
  सूर्य  रवि मार्तंड मरीची दिनकर
  स्त्री  ललना महिला वनिता नारी
  शिक्षक  गुरु अध्यापक उपाध्याय। आचार्य
  हाथी  कुंजर गज करी द्विप
  आश्रम मठ अखाड़ा संघ विहार
  कपड़ा वस्त्र चीर परिधान पट
  कमल सरोज अरविंद पद्म जलज
  किरण मरीचि रश्मि प्रभा मयूख
  कुबेर किन्नरेश राजराज यक्षराज धनाधिप
  गणेश लंबोदर गजानन विनायक एकदंत
  गदहा खर बेशर चक्रीवान् गर्दभ
  चोर तस्कर कुंभिल खनक दस्यु
  यमुना सूर्यसुता कृष्णा सूर्यतनया अर्कजा
  तालाब सर पुष्कर जलाशय सरोवर
  दास अनुचर भृत्य किंकर चाकर
  दु:ख पीड़ा शोक क्लेश व्यथा
  देवता सुर विबुध त्रिदश अमर
  द्रव्य धन दौलत संपत्ति वित्त
  नौका नाव तरी बेड़ा तरिणी
  पति भर्ता वल्लभ आर्यपुत्र स्वामी
  पक्षी विहंग परिंदा चिड़िया विहग
  पंडित सुधी धीर मनीषी विद्वान
  पुष्प फूल सुमन प्रसून कुसुम
  बाण तीर शिलीमुख इषु शर
  ब्रह्मा आत्मभू हिरण्यगर्भ लोकेश स्वयंभू
  वृक्ष तरु अगम पेड़ द्रुम
  मछली मत्स्य सफरी झष झख
  महादेव शंभु महेश्वर शंकर ईश
  मेघ घन नीरद वारिधर जलधर
  मुनि यती तापस संत अवधूत
  रात्रि शर्वरी रजनी यामिनी निशा
  विष्णु गरूड़ध्वज विश्वंभर मुकुंद अच्युत
  समूह समुदाय पुंज दल वृंद
  सरस्वती ब्राह्मी गिरा शारदा भारती
  सोना सुवर्ण कनक हिरण्य स्वर्ण
  सुंदर रुचिर मनोहर रमणीक चारु
  नदी  सरिता शैलजा सिंधुगामिनी वाहिनी
  सूर्य  दिनकर सविता अर्क दिवाकर
  रात रात्रियामिनीविभावरी। राका
  आकाश  नभ शून्य तारापथ अनन्तं
  कमल पंकज नलिन जलज। राजीव
  पेड़ वृक्ष विटप। पादप तरु
  पानी  नीर उदक पय सलिल
  राजा  क्षत्र नृप पार्थिव क्षत्री
  हवा वायु अनिल पवन। समीर
  आम  अतिसौरभ सहकार पिकबंधु रसाल
  दिन  अह: वार। दिवस दिवा
  हाथी  गज गयंद सिंधुर हस्ती
Paryayvachi shabd hindi mein
अँकाई अंदाजा मूल्यांकन आँकने की क्रिया।
अँकुर आँख अँखुआ कोंपल कलिका नोक
अँगना वामा कामिनी सुंदरी सुमुखी।
अँगूठी मुँदरी मुद्रा छल्ला मुद्रिका अंगुष्ठिका
अँगोछा तौलिया गमछा उपवस्त्र।
अँटसँट अव्यवस्थित अंडबंड अनावश्यक अनुपयुक्त ऊटपटांग।
अँतड़ी अंतड़ी आँत अन्त्र।
अँधेर धाँधली अँधेरखाता अन्याय बेइंसाफी अशांति
अंक नंबर संख्या आँकड़ा निशान चिन्ह
अंकन प्रत्यंकन अनुरेखन अनुरेखण रेखानुरेखण अक्स बनाना
अंकुश पाबंदी नियंत्रण रोक अंकुसी दबाव
अंग अवयव अंश हिस्सा संघटक घटक
अंगज लड़का बेटा सुत सुवन आत्मज
अंगजा सुता बेटी लड़की आत्मजा तनुजा तनया
अंगद भुजबंध बाजूबंद बालिपुत्र बालिकुमार तारेय
अंगार अँगारा चिनगारी दहकता हुआ कोयला धुँआरहित कोयला।
अंगिया वक्ष
अंगी प्रमुख मुख्य प्रभावकारी रस प्रमुख भाव।
अंगीकरण स्वीकारोक्ति आत्म स्वीकार
अंगीठी आतिशदान बोरसी सिगड़ी।
अंगूर किशमिश दाख द्राक्षा।
अंग्रेज गोरा फिरंगी आंग्लदेशी।
अंचल पल्ला आँचल पल्लू छोर सीमा प्रदेश (सीमांत) क्षेत्र
अंजन काजल सुरमा आँजन काजल।
अंजाम परिणाम नतीजा फल।
अंजुमन सभामण्डली संघ सभायोजन संगठन।
अंड डिंबा अंडा अंडकोश फोता।
अंत अवसान समाप्ति इति इतिश्री समापन।
अंतःकरण अंतरात्मा अंतर्मन हृदय मन।
अंतःपुर रनिवास जनानखाना हरमखाना महल के भीतर स्त्रियों के रहने की जगह।
अंतर असमानता भिन्नता भेद फर्क।
अंतरिक्ष नभमंडल खगोल गगनमंडल आकाशमंडल।
अंतर्गत सम्मिलित शामिल भीतर आया हुआ गुप्त।
अंतर्दृष्टि सूझ ज्ञानचक्षु आत्मचिन्तन।
अंतर्द्वद्व दुविधा। मानसिक संघर्ष
अंतर्धान लुप्त गायब ओझल अदृश्य।
अंतर्हित छिपा हुआ अदृश्य गायव लुप्त गुप्त
अंदर आंतरिक भीतर अंदरूनी अभ्यंतर।
अंदाज अटकल अंदाजा कयास अनुमान।
अंदेशा चिन्ता सोच फिक्र खटका भय
अंधकार तिमिर तम तमिस्र अँधेरा तमस
अंधकारमय तमाच्छादित तिमिरावृत्त। तमोमय
अंधा आँधरा सूरदास नेत्रहीन दृष्टिहीन।
अंधेरी रात तामसी तमी तमस्विनी श्यामा।
अंब माता अंबा जननी।
अंबर आसमान आकाश गगन फलक नभ
अंबार राशि। ढेर
अंबिका माँ माता पार्वती देवी दुर्गा
अंबु पानी जल नीर सलिल वारि
अंबुज पंकज कमल नीरज वारिज जलज
अंबुद बादल मेघ घन घनश्याम अंबुधर
अंबुनिधि सागर समुंदर सिंधु जलधि उदधि
अंश भाग हिस्सा अवयव खंड टुकड़ा अंश की भिन्न की रेखा से ऊपर संख्या।
अंशु किरन रश्मि किरण मयूख मरीचि।
अंशुमान सूर्य सूरज रवि दिनकर दिवाकर
अकड़ तनाव ऐंठ अभिमान घमंड शेखी
अकड़ जाना पथरा जाना कठोर हो जाना ऐंठ जाना।
अकड़बाज गर्वीला ऐंठू घमंडी अकड़ूखाँ अहंकारी।
अकथ अवाच्य अनिर्वाच्य अवचनीय अकथ्य वर्णनातीत
अकल्याण अमंगल अशुभ अहित अनिष्ट खराबी
अकसर बहुधा प्रायः अधिकतर प्रायशः अधिकांशतः।
अकस्मात सहसा अचानक तत्क्षण संयोगवश अकारण
अकारण बेबात बेमतलब बेवजह बेसबब नाहक
अकारथ व्यर्थ। बेकार
अकाल भुखमरी दुर्भिक्ष कुसमय काल दुष्काल
अकिंचन निर्धन गरीब दीनहीन दरिद्र।
अकुलाना घबराना आकुल होना व्याकुल होना अधीर होना ऊबना
अकृतज्ञ अहसान
अकेला तनहा एकाकी एकमात्र अद्वितीय अनन्य
अकेलापन एकांतवास एकांतिकता एकाकीपन विविक्ता।
अक्खड़ घृष्ट अनौपचारिक नियम विरुद्ध शिष्टाचार विहीन गैररस्मी
अक्ल मेधा प्रज्ञा मति बुद्धि विवेक।
अक्षर हरुफ वर्ण अविनाशी।
अखंड समूचा पूरा पूर्ण अविभक्त अजस्र
अखंडता निरंतरता सततता अविच्छेदता अविच्छिन्नता अछिन्नता
अखरना अप्रिय लगना बुरा लगना कष्टदायी लगना दुःखदायी लगना खलना।
अखाड़ा मठ मंडली व्यायाम
अखिल समूचा पूरा संपूर्ण अखंड अक्षय
अखिलेश्वर परमात्मा ईश्वर परमेश्वर भगवान खुदा।
अख्तियार वश अधिकार प्रभुत्व सामर्थ्य।
अगड़म बगड़म
अगणित बेशुमार असंख्य अनगिनत अनंत अपार
अगम कठिन दुष्कर दुःसाध्य अगम्य।
अगम, अगम्य दुर्बोध कठिन मुश्किल दुश्वार अज्ञेय
अगर जो यदि यद्यपि अगरचे।
अगलबगल
अगला अग्रवर्ती अग्र सामने का पहले वाला आगे आने वाला
अगस्त्य तीर्थ शिव दक्षिण का एक प्रसिद्ध तीर्थ एक ऋषि का नाम वृक्ष।
अगाध गहरा अथाह अज्ञेय दुर्बोध अपार
अगुआ मुखिया अग्रणी नेता सरदार नायक
अगोचर अव्यक्त अप्रकट इंद्रियातीत अप्रत्यक्ष अप्रकाशित
अगोरना पहरा देना रखवाली करना रखाना चौकीदार करना यत्न से रखना
अग्नि ज्वाला आग दहन धनंजय वैश्वानर
अग्नि संताप संताप संज्वर दाह झुलस जलन।
अग्निकण चिनगारी। स्फुल्लिंग
अग्निकांड प्रचंड अग्नि अग्निदाह दीपन ज्वलन प्रचंड ज्वाला
अग्निज्वाला शिखा ज्वाला अग्निशिखा भस्मनी लूक
अग्र अग्रभाग आगा सिरा नोक श्रेष्ठ
अग्रगण्य प्रमुख प्रधान मुख्य प्रथम पहला
अग्रज बड़भ्राता बड़ा भाई अगुआ नेता नायक।
Paryayvachi shabd hindi mein

Paryayvachi shabd hindi mein

अग्रणी नेता नायक मार्गदर्शक अगुआ प्रधान
अग्रसूचना देना पूर्वज्ञान कराना पूर्वाभास देना पूर्व चिन्ह बताना पूर्व लक्षण बताना।
अग्राह्य अनुपयुक्तअनुचित अस्वीकार्य अमान्य।
अघाना पेट भरना तृप्त होना संतुष्ट हो जाना छकना पूर्ण हो जाना
अचंभा सन्न चकित आश्चर्य ताज्जुब विस्मय
अचल अटल अविचल अडिग निश्चल दृढ
अचला पृथ्वी धरती मेदिनी भूमि।
अचवना कुल्ली करना मुँह धोना आचमन करना अचवन करना।
अचानक एकबारगी एकाएक सहसा अकस्मात यक
अचिर बिना देरी के तुरन्त फौरन।
अचीन्हा अनजान। बे पहिचाना
अचूक अनिष्फ़ल अमोघ (साधन औषध आदि के सन्दर्भ में लाक्षणिक प्रयोग) रामबाण ब्रह्ममास्त्रा।
अचेत बेहोश मूर्च्छित विकल विह्वल असावधान
अच्छा बेहतर बढ़िया भला चोखा उत्तम।
अच्छा न लगना अखरना बुरा लगना खलना चुभना सालना
अच्छा लगना भाना प्रिय लगना पसंद आना सुहाना रुचना
अछूत हरिजन अस्पृश्य अंत्यज अनुसूचित जातीय।
अजनबी अपरिचित अनजान नावाकिफ।
अजय हार। पराजय
अजस्र निरन्तर लगातार सिलसिलेवार क्रमिक।
अजिर सेहन आँगन हवा वायु पवन वात।
अजीब अनोखा अदभुत विचित्र विलक्षण।
अजीर्ण बदहजमी। अपच
अज्ञ अज्ञानी मूर्ख बेवकूफ नासमझ।
अज्ञान मूर्खता जड़ता अविद्या मोह अविवेक।
अज्ञानी अनभिज्ञ निर्बुद्धि अज्ञ मूढ़ अनजान
अटकना रुकना अड़ना फँसना बझना रुकावट पड़ना
अटकल अंदाज अनुमान कूत।
अटकाना ठहराना रोकना टिकाना अड़ाना छेकना
अटना भर जाना समाना भरना पर्याप्त होना।
अटल अचल स्थिर अडिग अविचलित चिरस्थायी
अटूट निरन्तर अखण्ड अचल दृढ़ अटल।
अड़ंगा रुकावट बाधा विघ्न व्यवधान।
अणु छोटा टुकड़ा कण रज रजकण।
अण्डाकार दीर्घवृत्ताकार दीर्घवृत्तीय अण्डवृत्ताकार।
अति अतिशय बहुत अधिक अतीव अत्यधिक अतिमात्रा
अतिक्रमण अतिचरन संक्रामण उत्क्रमण अतिचार अवज्ञा उल्लघंन।
अतिथि अभ्यागत मेहमान आगन्तुक पाहुना।
अतिरिक्त अलावा सिवाय भिन्न अलग पृथक विभिन्न
अतिसार अतीसार उदरामय पेचिश।
अतीत गत भूत व्यतीत पृथक अलग
अतीव प्रसन्नता हर्षातिरेक परमानन्द हर्षोन्माद अत्यानन्द प्रहर्ष
अतुल असीम अमित अपरिमित असमान अनुपमेय।
अत्यंत अतिशय अधिक अत्यधिक काफी बेहद।
अत्याचार ज्यादती विरुद्धाचरण अन्याय शीलाघात हिंसा अनाचार
अत्याचारी आततायी जालिम नृशंस बर्बर।
अथाह गहरा अगाध अतलस्पर्शी अपरिमित अपार
अदद अंक गिनती संख्या।
अदब करना पूजा श्रद्धा रखना
अदरक आर्द्रक आदी शृंगवेर।
अदलाबदली
अदायगी निपटाव ऋण भुगतान भुगतान चुकती भरपायी
अदालत न्यायालय कचहरी दंडालय।
अदृश्य अगोचर अलख ओझल अंतर्धान तिरोहित
अद्भुत विलक्षण विचित्र आश्चर्यजनक स्वर्गीय विस्मयजनक
अद्वितीय अकेला एकाकी एक बेजोड़ असाधारण
अधम निम्न निकृष्ट पतित नीच भ्रष्ट
अधर्म धर्मोल्लघंन विरुद्धाचरण नीतिभंग अपराध कल्मष
अधार्मिक धर्मविमुख धार्मिक मत विरोधी धर्मविरत नास्तिक।
अधिकता बहुलता बाहुल्य बहुत्व बहुविधता विविधता
अधिकांश अत्यधिक भूयिष्ठ अतिशय अधिकतम बहुतम
अधिकार आधिपत्य प्रभुत्व स्वत्व स्वामित्व दावा
अधिकार क्षेत्र न्यायक्षेत्र अधिक्षेत्र न्याय सीमा अधिकार सीमा अमलदारी
अधिकार छोड़ना हाथ उठा लेना स्वत्व त्यागना दावा हटा लेना दावा छोड़ देना।
अधिकारी दावेदार हकदार स्वत्वधारी स्वामी कब्जेदार
अधिवक्ता मुखपात्र प्रतिनिधिवक्ता पक्षवक्ता वकील नुमाइंदा।
अधीन आश्रित मातहत पराश्रित परवश परतंत्र।
अधीनस्थ अधीनस्थ अभिकर्त्ता उपाधिकारी सहायक कर्मचारी निम्न पदाधिकारी नायब अधिकारी
अधीर धैर्यहीन आतुर व्यग्र बेकरार उतावला।
अधेड़ प्रौढ़ावस्था प्रौढ़त्व पक्की उम्र।
अधोलोक रसातल। पाताल
अध्यक्ष प्राध्यक्ष सभापति प्रधान संचालक प्रबंधक
अध्ययन पढ़ना पठन पढ़ाई पारायण अवलोकन
अध्यापक गुरु शिक्षक उस्ताद।
अनंत बेहद असीम निस्सीम अपरिमित अविनाशी
अनकहा अनुक्त अव्यक्त गुप्त अकथित अध्वनित।
अनगिनत संख्यातीत अगणित असंख्य अनगिनत बेहद
अनजान अपरिचित अज्ञात अनभिज्ञ भोला
अनदेखा अदेखा। बिनदेखा
अनन्तर तत्पश्चात् तदुपरांत इसके पश्चात् इसके बाद उसकी पीछे
अनपढ़ गँवार मुर्ख अपढ़ अशिष्ट अशिक्षित
अनबन वैमनस्य मतभेद विरोध असहमति झगड़ा
अनमना अन्यमनस्क उदास उन्मन विमुख विरक्त
अनमोल बहुमूल्य अमूल्य बेशकीमती।
अनवरतता लगातार नित्यता शाश्वतता चिरन्तनता चिरस्थायित्व
अनाज धान्य अन्न गल्ला दाना खाधन्न।
अनाज गोदाम धान्यकोष्ठ धान्यागार कोठार खत्ती अन्नागार
अनाड़ी अनभिज्ञ अकुशल अपटु।
अनाथ लावारिस तीम बेसहारा अनाश्रित।
अनादर अवज्ञा अवहेलना तिरस्कार उपेक्षा उपहास
अनादर करना अपमान करना अवज्ञा करना उपेक्षा करना तुच्छ समझना अवहेलना करना
अनादरपूर्ण असम्मानपूर्ण निरादरपूर्ण अपमानपूर्ण अवमानी अपेक्षामय
अनापशनाप
अनावश्यक निष्प्रयोजन अनपेक्ष व्यर्थ बेकार अनपेक्षित
अनिंद्य अनिंदनीय।
अनियत विरला कदाचित यदा
अनियमित नियमविरुद्ध अनियत बेकायदा अनियमी असमान।
अनिवार्य अपरिहार्य अत्यावश्यक अवश्यंभावी परमावश्यक।
अनिवार्य गुण नैसर्गिक प्रवृति सहज प्रवृति स्वाभाविक गुण अपरिहार्य लक्षण अत्यावश्यक गुण
अनिश्चय दुविधा असमंजस उलझन।
Paryayvachi shabd hindi mein

Paryayvachi shabd hindi mein

अनिश्चित अनिर्णीत अनिर्णयात्मक संदिग्ध संशयात्मक दोलायमान
अनिष्ट अनुचित बुरा अशुभ अहितकर अमंगल
अनी दल कटक सेना फौज चमू
अनुकंपा दया कृपा सहानुभूति।
अनुकरण देखादेखी नकल अनुसरण अनुगमन अनुवर्तन
अनुकूल अनुरूप अनुसार मुआफिक संगत अविरुद्ध
अनुकूल होना ऐक्य होना अनुरूप होना एकमत होना एकरूप होना।
अनुकूलता अविरुद्धता अनुयोज़्यता अनुरूपता आनुकूल्य अनुकूलनशीलता
अनुचित अवांछनीय अनुपयुक्त अयुक्तसंगत युक्तहीन असंगत
अनुज अनुभ्राता छोटा भाई अवरज कनिष्ठ।
अनुपम असाधारण उपमारहित अप्रतिम निरूपम अपूर्व
अनुपस्थित गैरहाजिरी गैरमौजूदगी अविद्यमानता अभाव कमी
अनुभव अनुभूति तजुर्बा आपबीती संवेदनशीलता इंद्रियबोध क्षमता
अनुभवहीन अपटु अकुशल अनिपुण अनाड़ी अनभ्यस्त
अनुभवी दक्ष कर्मप्रवीण कुशल निपुण जानकार
अनुमति सहमति इजाजत स्वीकृति अनुमोदन।
अनुमान अंदाज अटकल कयास कूत पूर्वानुमान
अनुयायी मतावलंबी अनुगामी समर्थक नौकर सेवक
अनुरक्ति प्रेम अनुराग स्नेह।
अनुरूप सदृश आनुषंगिक समरूप समान तुल्यरूप
अनुरोध विनती विनय आग्रह प्रार्थना।
अनूठा निराला अनोखा विलक्षण अनुपम बेजोड़।
अनेक नाना विविध कई असंख्य अगणित।
अनोखा विचित्र विलक्षण असाधारण अद्भुत निराला
अन्न गल्ला अनाज नाज दाना।
अन्य इतर दूसरा और अनंतर बाद वाला।
अन्यथा और तरह वर्ना नहीं तो और कुछ।
अन्वेषण खोज जाँच अनुसंधान अन्वेषण।
अपकर्ष अधोगति अवनति घटाव उतार पतन
अपकार अमंगल अहित अनिष्ट हानि बुराई
अपढ़ आदमी निरक्षर व्यक्ति अशिक्षित व्यक्ति निरक्षर भट्टाचार्य अप्रबुद्ध व्यक्ति।
अपनाना ग्रहण करना स्वीकार करना आत्मसात् करना कबूल करना अख्तियार करना
अपनापन निजीपन स्वत्व व्यक्तिगत अपनत्व आत्मीयता।
अपने आप स्वमेव स्वयं स्वतः खुद
अपमानजनक तिरस्कारपूर्ण निरादरपूर्ण उपेक्षापूर्ण घृणास्पद पराभवपूर्ण।
अपयश अयश अपकीर्ति अकीर्ति अपवाद निन्दा।
अपराध गुनाह दुष्कर्म गलती दोष पाप
अपराधी कसूरवार गुनहगार मुलजिम।
अपवित्र नापाक अशुद्ध अस्वच्छ दूषित।
अपशकुनी अनिष्टशंसी अपशाकुनिक अनष्टिकारी अमंगलसूचक।
अपहरण छीन लेना हर लेना जबरदस्ती उठा ले जाना अगवा।
अप्रसन्न उदास नाराज दुःखी विरक्त अन्यमनस्क
अप्रसन्नता म्लानता खिन्नता नाराजगी रंजीदगी असंतोष
अप्रिय बुरा अवांछनीय प्रतिकूल अचारू बेमजा
अफवाह किंवदंती गप्प जनश्रुति जनप्रवाद।
अफ़सोस खेद दुःख विषाद शोक पश्चाताप
अब अभी इस समय आज संप्रति आजकल
अभद्र अविनीत असभ्य अकुलीन अशिष्ट।
अभागा बदनसीब हतभाग्य भाग्यहीन अभाग्यशाली मनहूस
अभाव तंगीकमी टोटा हीनता क्षीणता।
अभिनंदन सत्कार स्वागत आवभगत अभिवादन।
अभिनय करना हाव इंगित करना
अभिनेता भाँड नट नाटक पात्र मंचनायक अदाकार पात्र
अभिन्नता ऐक्य ऐकात्म्य अभेद तादात्म्य सायुज्य
अभिप्राय आशय तात्पर्य विचार मंतव्य उद्देश्य
अभिमन्यु पार्थनंदन सौभद्र पाण्डुपौत्र।
अभिमान अहं अस्मिता अहंकार अहंभाव अहम्मन्यता
अभिमानी दर्पी गर्वी दम्भी घमंडी अहंकारी
अभिलेख उत्कीर्ण लेख शिलालेख ऐतिहासिक प्रमाण लिखित प्रमाण सुरक्षित विवरण
अभिवादन प्रणाम नमस्कार सलाम वंदना।
अभेद्य अखंडनीय अकाट्य अटूट दृढ़ दुर्मेध।
अभ्यासकार्यक्रिया
अमन सुकून शांति सुख
अमर अनश्वर चिरंजीवी अजर
अमरूद अमृतफल पेरुक बिही सफरी।
अमानत धरोहर थाती उपनिधि न्यास।
अमानतदार न्यासी निक्षेपधारी प्रन्यासी न्यासधर न्यायधारी
अमानता असाम्य असादृश्य वैषम्य पार्थक्य पृथकता
अमान्य अनधिकृत अस्वीकार्य नामंजूर अस्वीकृत।
अमावस्या अमा कुहू अमावस कृष्णपक्ष की अंतिम तिथि।
अमीर मालदार धनी रईस दौलतमंद धनवान।
अमीरी धनबाहुल्य सम्पन्नता वैभव समृद्धि मालदारी
अमूल्य बहुमूल्य अनमोल मूल्यवान कीमती बेशकीमती।
अमृत सुधा सुरभोग सोम पीयूष अमिय
अयोग्य अनुपयुक्त अक्षम अनुपयोगी नालायक बेकार
अयोग्य ठहरना अपात्र ठहरना अनर्हित ठहरना अक्षम ठहरना अनुपयुक्त बताना नालायक सिद्ध करना
अयोग्यता अपात्रता अनर्हता अक्षमता अनुपयोगिता अपटुता
अयोध्या अवधपुरी अवध विमला साकेत।
अरण्य वन जंगल कानन अटवी कान्तार
अरवी आलुकी घुइयाँ गजकर्ण अरुई।
अराधना जपना पूजना सुमिरना स्मरण करना।
अरुचि घृणा जुगुप्सा अप्रीति विराग विरक्ति
अरुण दिनकर सूर्य दिवाकर भास्कर दिननाथ।
अर्चना पूजा आराधना पूजन अर्चन।
अर्जुन कुन्तिसुत धनंजय पांडुनंदन पार्थ विजयरथ
अर्थ द्रव्य धन मुद्रा दौलत वित्त
अर्थहीनता आशयहीनता प्रयोजनहीनता अनर्थकता धनहीन।
अलंकार भूषण आभूषण विभूषण गहना जेवर।
अलग भिन्न पृथक जुदा न्यारा अलहदा
अलगाना पृथक करना अलग करना वियुक्त करना असंयुक्त करना असंबद्ध करना।
अलगाव पार्थक्य विच्छेद अपयोजन वियोजन पृथक्करण
अलबेला छैला बाँका रंगीला रसिक रसिया
अलसाना ऊँघना सुस्ती करना तंद्रित होना मंद होना ठंडा पड़ना
अलापना गाना गाना गीत गाना गायन गाना तराना छेड़ना स्वरकंपन करना
अलि मधुकर भौंरा भ्रमर भृंग मिलिंद
अलौकिक अपूर्व असाधारण अद्भुत लोकोत्तर विलक्षण
अल्प बहुत कम अप्रचुर थोड़ा नाकाफी नाममात्र को
अल्पानुमान न्यूनानुमान अवमानन अल्पमूल्य निरूपण कम अंदाजा।
अवकाश मौका समय छुट्टी फुर्सत विश्राम।
अवकाश ग्रहण करना सेवा निवृत्त होना रिटायर होना निवृत होना कर्म त्याग करना कार्य निवृत्ति ग्रहण करना
Paryayvachi shabd hindi mein

Paryayvachi shabd hindi mein

अवकाश प्राप्त कर्म विरत निवृत्त अवसर प्राप्त पेंशन प्राप्त रिटायर्ड।
अवज्ञा अवमानना अवहेलना अनादर निरादर तिरस्कार
अवनति अपकर्ष अधोगति पतन ह्रास उतार
अवमानना अपमान करना अनादर करना निरादर करना अवहेलना करना तिरस्कार करना
अवलोकन निरूपण निरीक्षण प्रेक्षण पर्यवेक्षण।
अवश्य असंशय जरूर निश्चय ही निःसंदेह अनिवार्यत
अवस्था उम्र आयु वय दशा हालत
अविवाहिता किशोरी युवती कुमारिका कुमारी बाला अल्पवयस्का
अविश्सनीय अयुक्त अविश्वास्य अप्रमाणिक जाली।
अवैध नाजायज अमान्य गैर
अव्यवस्थित बेतरतीब क्रमहीन अनियमित अस्त
अशकुन अशगुन अपशकुन अशुभ अमंगल।
अशिक्षित अपढ़ अशिष्ट अनपढ़ मूर्ख गँवार
अशुद्ध दूषित अपवित्र मलिन अशुचि सदोष
अश्लील ग्राम्य अशिष्ट बेशर्म गंदा अभद्र
अश्लीलता बेहूदगी असभ्यता भद्दापन गँवारपन अशिष्टता
अश्व तुरंग हय घोड़ा घोटक हरि
असंतोष अतृप्ति नाराजगी खिन्नता विराग अपराग
असंभव नामुमकिन असंभाव्य गैरमुमकिन।
असत्य मिथ्या झूठ मृषा अवास्तविक काल्पनिक
असफलता असिद्धि विफलता नाकामयाबी।
असभ्य असंस्कृत गँवार अशिष्ट अभद्र अविनीत
असभ्यता अशिष्टता अविनय अभद्रता ग्रात्यता गँवारपन
असमंजस उभयसंकट दुविधा हिचक अनिश्चय उहापोह
असमान विषम विषमरूप विरोधी भिन्न असदृश
असरदार प्रभावपूर्ण प्रभावशाली प्रभावी फ़लप्रद प्रभावोत्पादक
असली वास्तविक यथार्थ तथ्यपूर्ण यथार्थिक अवितथ
असहनशीलता असहिण्णुता।
असहनीयता अक्षमता सहिष्णुता अक्षन्तव्यता अमर्षणीयता।
असहमति विरोध आपत्ति एतराज हुज्जत नापसन्दगी।
असहाय निःसहाय अनाथ बेकस यतीम बेसहारा
असाधारण अन्यतम अद्वितीय अनन्य अतुल अतुलनीय
असाधारणता अपसामान्यतया अपप्रकृतत्व विसामान्यतया स्तरच्युति वैरूप्य
असावधान लापरवाह बेपरवाह बेखबर गाफिल बेहोश
असावधानी लापरवाही बेपरवाही गफलत अनवधान प्रमाद
असीम अमित अपरिमित अनंत असीमित अपार
असुर निशिचरयातुधान रजनीचर दनुज दैत्य
अस्तित्व वजुद सत्ता विद्यमानता उपस्थिति मौजूदगी।
अस्त्रशस्त्र
अस्थायी क्षणिक अस्थिर क्षणभंगुर अनित्य नाशवान
अस्थिर विकंपित विचलित डगमग चंचल चपल
अस्पताल रुग्णालय औषधालय दवाखाना उपचारगृह।
अस्वीकार करना मना करना इनकार करना नकारना न मानना ठुकरा देना
अस्वीकृति नामंजूर अमान्य अस्वीकार असम्मति विरोध
अहंकार गर्व दंभ अभिमान दर्प मद
अहंकारी अकडू गर्वित मगरूर अकड़बाज गर्वीला
अहसान भलाई उपकार अनुग्रह कृतज्ञता आभार।
अहि नाग साँप फणी फणधर सर्प।
अहितकर कष्टप्रद अनिष्टकारी अशुभकारी अमंगलकारी अकल्याणकर।
अहीर ग्वाल गोप गोपाल यादव अहिर
आँकना अनुमान करना अंदाजना अंदाजा लगाना निरखना समझना
आँख अक्षि लोचन नैन अम्बक नयन
आँगन अजिरा अँगना चौक सहन सेहन
आँधी बवंडर तूफान झंझावत अंधड़।
आँसू भरा अश्रुपूर्ण। अश्रुपूरित
आंसू नयनजल नेत्रजल चक्षुजल अश्रु।
आइसक्रीम जल की बर्फ मेवों की बर्फ जमाई गई मिठाई मलाई बर्फ।
आईना आरसी दर्पण शीशा।
आकर्षक मोहक चित्ताकर्षक विमोहक विमोही प्रलोभक
आकर्षण खिंचाव सम्मोहन कशिश दिलकशी।
आकर्षित करना आकृष्ट करना समाकर्षित करना लुभाना खींचना मुग्ध करना
आकलन अगणन प्राक्क्थन अर्धगणन मूल्य निरूपण आँक
आकस्मिक आपाती अनअनुमानित अकारण औपल क्षणिक अप्रत्याशित
आकाश गगन नभ द्यौ तारापथ पुष्कर
आकाश गंगा स्वर्गनदी आकाशनदी मंदाकिनी नभगंगा सुरदीर्घिका।
आकुल व्यस्त व्यग्र उद्विग्न् क्षुब्ध उद्वेलित
आकृति ढाँचा बनावट गढ़न अवयव आकार
आक्रमण चढ़ाई हमला धावा अभियान प्रहार
आक्रोश रोष क्रोध कोप रिष खीझ।
आक्षेप अभियोग आरोप इल्जाम दोषारोपण व्यंग्य
आखिर पिछला अंतिम समाप्त खतम अंत
आख़िरकार अंततः अंततोगत्वा फलतः शेषतः।
आखेटक बहेलिया शिकारी अहेरी लुब्धक व्याध।
आख्यान कहानी कथा किस्सा वृत्तांत वर्णन
आख्यायिका प्रसिद्ध कथा उपन्यास लोककथा।
आग अनल पावक अग्नि दव हुताशन
आगंतुक अतिथि मेहमान अभ्यागत।
आगामी भविष्यत आने वाला भविष्य।
आगे अग्र अग्रे पूर्व प्रथम पहले
आचरण अनुचेष्टा समानुष्ठान चेष्टा चर्या गतिविधि
आचार आचरण व्यवहार अनुष्ठान बर्ताव।
आचार्य अध्यापक शिक्षक प्राध्यापक गुरु।
आजादी स्वतंत्रता स्वाधीनता मुक्ति।
आजीविका रोजी व्यवसाय
आज्ञा हुक्म आदेश फरमान शासनादेश निर्देश
आज्ञाकारी व्यवस्थाप्रिय आदेशपालक अनुगत हुक्मबरदार।
आड़ पर्दा ओट ओझल रोक टेक
आडंबर टीमटाम बनावटी दिखावा स्वाँग ढकोसला
आतंक अतिभय संत्रास दहशत होहल्ला भगदड़
आतिथ्य मेजबानी मेहमानदारी मेहमाननवाजी खातिरदारी।
आत्मत्याग आत्मनिरोध आत्मपरित्याग आत्मनियम स्वार्थत्याग इच्छा दमन
आत्मदर्शन अंतरावलोकन आत्मपरीक्षण अंतर्निरीक्षण अंतर्दर्शन अंतर्दृष्टि।
आत्मसंयम आत्मनिग्रह आत्मनियंत्रण इंद्रियसंयम जितेन्द्र।
आत्मसात करना सम्मिलित कर लेना आत्मीकरण करना मिला देना।
आत्मा देव जीव चैतन्य चेतनतत्तव अंतःकरण।
आदत प्रकृति स्वभाव प्रवृत्ति।
आदमी मनुष्य मानव मनुज मानुष इंसान।
आदरणीय माननीय मान्य सम्मानीय पूजनीय पूज्य
आदरवचन स्तुतिवचन स्तुतिवाक्य प्रशंसोक्ति विनयोक्ति।
आदर्श शीशा दर्पण आईना प्रतिमान प्रतिरूप
Paryayvachi shabd hindi mein

Paryayvachi shabd hindi mein

आदि पहला प्रथम आरंभिक आरंभ शुरुआत
आदी होना लिप्त होना आसक्त होना अभ्यस्त होना लत डालना लत लगाना।
आदेश हुक्म आज्ञा फरमान अध्यादेश निर्देश
आदेशात्मक अधिदेशी आज्ञा सम्बन्धी अधिदेश विषयक नियोजनीय।
आधा अर्धांश अर्द्ध अद्धा।
आधार जड़ नींव मूल बुनियाद मानदंड
आधारहीन अमूल निराधार निर्मूल निराश्रय भित्तिशून्य
आधुनिक अप्राचीन अर्वाचीन वर्तमान नूतन नूतनकालीन
आनंद आह्लाद उल्लास हर्ष मोद प्रमोद
आनंददायक हास्यात्मक परिहासपूर्ण प्रमोदपूर्ण विनोदात्मक रसिक
आनन मुखड़ा चेहरा मुँह मुखमंडल मुख।
आना पदार्पण करना आगमन होना प्रवेश करना पधारना शुभागमन
आनाकानी अनसुनी उपेक्षा कतराना टालना बहाना करना
आपत्ति क्लेश दुःख विपत्ति आफत आपात
आबंटन वितरण विभाजन बाँट वंटन।
आबरू प्रतिष्ठा सम्मान इज्जत।
आभासी आभासमान प्रतीपमान भासित प्रकाशित बोधगम्य
आभूषण अलंकार अलंकरण भूषण आभरण जेवर
आम आम्र रसाल अतिसौरभ मादक अमृतफल
आमंत्रित करना बुलाना आह्वान करना सभा बुलाना संयोजन करना संयोजित करना।
आयुवय उम्र जीवनकाल।
आयुधागार शस्त्रशाला शस्त्रागार आयुधोद्योगशाला शस्त्रकर्मशाला हथियार घर।
आयुष्मान दीर्घजीवी दीर्घायु चिरंजीवी चिरायु।
आरंभ शुभारंभ श्रीगणेश प्रारंभ शुरुआत समारंभ
आरक्षण रक्षण प्रारक्षण पूर्वरक्षण संरक्षण।
आरसी आईना दर्पण मुकुर शीशा।
आराम उपवन बाग वाटिका बगीचा फुलवारी
आरोग्य पुष्ट स्वास्थ्य दृढ़ तंदुरुस्त सेहतमंद
आरोपित करना मत्थे मढ़ना थोपना इलजाम लगाना लांछन लगाना।
आर्थिक राजस्व सम्बन्धी वित्तीय अर्थ विषयक वित्त विषयक।
आलम दुनिया जगत संसार दशा हालत
आलसी स्फूर्तिहीन सुस्त निकम्मा मंद टीला
आलसी आदमी निरुद्योगी व्यक्ति तंद्रालु व्यक्ति आलसी अकर्मण्य व्यक्ति काहिल आदमी
आलिंगन परिरंभन प्रेमालिंगन अंकमाल अँकवार।
आलोचना टीका समीक्षा
आवर्तमान भ्रामी घूर्णी चक्रिल चक्रावर्ती परिभ्रामी
आवश्यक जरूरी अपेक्षित प्रयोजनीय अनिवार्य अपरिहार्य
आवश्यकता अपेक्षा जरूरत गरज अनिवार्यता अपरिहार्यता
आवाज शब्द ध्वनि स्वर वाणी नाद
आवारागर्दी गुंडई आवारापंथी चरित्र
आवास निवास
आवेग वेग जोश स्फूर्ति उत्तेजना मनोवेग
आवेदन याचना प्रार्थना निवेदन।
आशय तात्पर्य अभिप्राय मतलब निर्मित उद्देश्य
आशा उम्मीद आस तवक्को प्रतीक्षा इंतजार।
आशान्वित आशामय आशापूर्ण आशावान।
आशीर्वाद आशीष शुभकामना आशिष शुभवचन आर्शीवचन
आश्चर्य अचंभा अचरज वैकल्य विस्मय कुतूहल
आश्चर्यचकित भौचक्का विस्मित हक्का
आश्रम भरोसा आसरा अवलंब पनाह प्रश्रय
आश्रित शरणागत अधीनस्थ अधीन निर्भर मातहत।
आश्वासन भरोसा विश्वास यकीन निश्चय
आसन सिंहासन चौकी तख्त आसंदी आसनी
आसपास हर तरफ प्रत्येक दिशा में चारों ओर इधर
आह भरना दीर्घ निश्वास छोड़ना उच्छ्वास लेना ठंडी सांस लेना।
आहार खाद्य
इंदु चंद्रमा चाँद चंदा शशि राकेश
इंद्र का पुत्र उपेन्द्र जयंत ऐंद्रि।
इंद्र का वज्र वज्र कुलिश पवि अशनि भिदुर
इंद्र का हाथी गजेन्द्र अभ्रमातंग ऐरावत।
इंद्रधनुष शक्रधनु इन्द्रायुध ऋजुरोहित।
इंद्रपुरी देवपुरी अमरावती इंद्रलोक देवलोक।
इंसान आदमी मनुष्य मानव मानुष।
इंसाफ फैसला न्याय अद्ल।
इकट्ठा करना समवेत करना सम्मिलित करना संयुक्त करना मिलाना जोड़ना
इकरार करना पट्टा लिखना संविदा करना अनुबंध लिखना ठेका करना इकरारनामा लिखना
इच्छा अभिप्राय अभिलाषा चाह कामना ईप्सा
इच्छुक आतुर अभिलाषी चाहने वाला आकांक्षी।
इजाजत मंजूरी स्वीकृति अनुमति।
इज्जत प्रतिष्ठा मान आदर आबरू।
इठलाना नखरे करना चोंचले करना इतराना ऐंठना हाव
इतिहास प्रचीनकथा इतिवृत पुरावृत्त पूर्ववृत्तांत पुराण
इत्यादि प्रभृति आदि वगरैह।
इनकार निषेध अस्वीकृति अनंगीकरण नकार खंडन
इनाम पारितोषिक पुरस्कार पारितोषित करना बख्शीश।
इन्द्र अमरपति सुरेश वज्रधर वज्री शचीश
इन्द्राणि मधवानी इन्द्रवधू शची शतावरी पोलोमी।
इमली चिंचा। अम्लिका
इरादा संकल्प निश्चय विचार अभिप्राय प्रयोजन
इर्दगिर्द
इलजाम लांछन आरोप दोषारोपण अभियोग।
इशारा इंगित संकेत लक्ष्य निर्देश।
इशारे करना इंगित करना संकेत करना मौन संभाषण करना आँखों से भाव प्रकट करना।
ईख ऊख गन्ना इक्षु।
ईप्सा ख्वाहिश इच्छा कामना अभिलाषा।
ईमानदार नेकनीयत सच्चा दयानतदार शुद्धमति निश्छल
ईमानदारी सत्यपरायण सच्चा नेकनीयत यथार्थता सत्यता
ईर्ष्या जलन विद्वेष कुढ़न ढाह।
ईर्ष्यालु स्पृहाशील ईर्ष्यायुक्त स्पृहालु डाहीद्वेषी विद्वेषी।
ईश्वर परमात्मा परमपिता प्रभु ईश जगदीश
ईसा ईसामसीह यीशु मसीहा।
ईहा अभिलाषा मनोकामना इच्छा आकांक्षा कामना।
उकताना खीझना चिढ़ना ऊबना घबराना उकता जान
उक्ति वचन कथन सूक्ति।
उगना निकलना उत्पन्न होना फूटना उपजना पैदा होना
उग्र उत्कट प्रचण्ड तेज महादेव तीव्र
उचटना टूटना उखड़ना बिचलना बिखरना खिन्न होना
उचित मुनासिब ठीक वाज़िब समुचित युक्तिसंगत
उच्छृंखल अक्खड़ उद्दंड आवारा अंडबंड निरकुंश
उजला श्वेत उज्ज्वल सफ़ेद धवल।
उजाड बियावान जंगल वन।
उड़ान उत्पतन। उड्डयन
उतार अवरोहन अवरोहण अधोगमन।
उतारना नीचे रखना नीचे लाना पार पहुंचाना पार लगाना।
उतावला हड़बड़िया जल्दबाज व्यग्र व्याकुल आतुर
उतावलापन व्यग्रता अधीरता व्याकुलता अधैर्य उत्सुकता
उत्कंठा चाव लालसा उत्सुकता औत्सुक्य चाह
उत्कंठित अभिलषित उन्मन इच्छित अभीच्छित वांछित
उत्कष उन्नति समृद्धि प्रगति प्रशंसा बढ़ती
उत्कृष्ट उन्नत उत्तम श्रेष्ठ अच्छा बढ़िया
उत्कोच रिश्वत। घूस
उत्तम उत्कृष्ट श्रेष्ठ प्रकृष्ट विशिष्ट ललित
उत्तर जवाब्र प्रत्युत्तर पिछला बाद का पीछे
उत्तेजित प्रोत्साहित उत्साहित प्रेरित जोश में उद्दीपित।
उत्थान प्रगति उत्कर्ष उत्क्रमण आरोह आरोहण
उत्पात बखेड़ा उपद्रव हुल्लड़ दंगा
उत्सव जश्न समारोह त्योहार पर्व मंगलकार्य
उथलपुथल
उदार क्षीरनिधि फ़राख़दिल दरियादिल सरल सीधा
उदारता दयालुता सहृदयता दानशीलता दरियादिली फराखदिली
उदास विमनस्क अन्यमनस्क म्लान अनमना खिन्न
उदासी म्लानता विषाद खिन्नता उद्वेग अवसाद
उदासीनता उदास अनमना विमुख विरक्ति विराग
उदाहरण नजीर मिसाल दृष्टान्त कथा
उद्गम उद्भव मूल निकास आरंभ उत्पत्ति
उद्घाटन अनावृत्ति विगोपन समारंभ श्रीगणेश अभिमुखीकरण।
उद्दंड अशिष्ट ढीठ बेअदब गुस्ताख़।
उद्धार छुटकारा मुक्ति निस्तार त्राण परित्राण
उद्धारक उद्धारकर्त्ता तारक मोक्षदाता मुक्तिदाता।
उद्यम यत्न उद्योग प्रयत्न प्रयास कोशिश
उद्यमी क्रियाशील कर्मठ यत्नशील उद्योगशील उद्योगी
उद्यान बाग बगीचा वाटिका उपवन।
उद्योगी सक्रिय श्रमजीवी कार्यवाहक कार्यकारी कर्मकारी
उधार कर्ज। ऋण
उन्नतशील उदीयमान। आरोही
उन्माद विक्षिप्त पागलपन सनक जुनून दीवानापन
उपकरण यंत्रादि वैज्ञानिक यंत्र उपस्कर सामान
उपकार नजराना भेंट भलाई नेकी उद्धार
उपचार इलाज चिकित्सा उपाय।
उपचारिका चारिका परिचारिका सेविका।
उपज कृषिफल शस्य पैदावार फसल संग्रहीत शस्य
उपजाऊ उर्वरा उर्वर जरखेज फ़लप्रद।
उपदेश सीख शिक्षा नसीहत दीक्षा गुरुमंत्र।
उपमा तुलना समानता साम्य सादृश्य।
उपयुक्त माकूल अनुकूल मुनासिब युक्तिसंगत योग्य।
उपयोगिता लाभप्रदता लाभकारिता लाभदायकता अर्थकरता हितकरता
उपयोगी कारगर उपादेय कार्यसाधक फायदेमंद सुविधाजनक
उपवन बगीचा बाग़ उद्यान वाटिका पुष्पोद्यान
उपवास निराहार लंघन व्रत फाका।
उपस्थित प्रस्तुत विद्यमान मौजूद हाजिर वर्तमान समुपस्थित।
Paryayvachi shabd hindi mein

paryayvachi shabd in hindi for class 5

उपहार तोहफा भेंट सौगात पुरस्कार नजराना
उपहास मजाक परिहास खिल्ली।
उपाय साधन युक्ति तरकीब तदबीर यत्न
उपासना परिचर्या सेवा आराधना चिंतन पूजन
उपेक्षा करना सुनी अनसुनी कर देना ध्यान न देना दृष्टि फेर लेना अनादर करना अपमान 
उमर वय उम्र अवस्था आयु जीवनकाल
उमा गौरा गौरी गिरिजा पार्वती शिवा
उम्मीद आस आशा भरोसा।
उम्मीदवार आकांक्षी प्रत्याशी आशा करने वाला प्रार्थी अभ्यर्थी
उर दिल हृदय वक्षस्थल।
उलझन अनिश्चय दुविधा असमंजस पेंच गाँठ
उलटा प्रतिकूल विपरीत विरुद्ध खिलाफ औंधा।
उल्लंघन अवमानना विरोध उपेक्षा तिरस्कार अतिक्रमण।
उल्लास आनंद हर्ष आहलाद परमानंद अत्यानंद
उल्लू चुगद उल्लू खूसट कौशिक लक्ष्मी
उषा भोर सुबह भिनसार अलस्सुबह ब्रह्ममुहूर्त।
उषाकाल सवेरा प्रातः काल तड़का उदयकाल सुबह
उस्तादी कुशलता दक्षता निपुणता प्रवीणता होशियारी।
ऊँघ अर्द्ध तंद्रा
ऊँचा उच्च तुंग बुलंद उर्ध्व उत्ताल
ऊँचाई उठान बुलंदी उच्चता तुंगता बुलन्दी।
ऊखल उलूखल ओखली कूँडी।
ऊधम उपद्रव उत्पात दंगा फ़साद हुल्लड़
ऊलजलूल
ऊष्मा गर्मी तपन ताप जलन।
ऊसर बंजर अनुपजाऊ अनुर्वर वंध्या भूमि।
ऋक्ष रीछ भालू भीलूक भल्लाट भल्लूक।
ऋक्षेश चंदा चंद्रमा चाँद शशि राकेश
ऋण कर्जा कर्ज उधार उधारी।
ऋणी देनदार। कर्जदार
ऋतु मौसम रुत मासिक धर्म रज:स्राव।
ऋषभ वृषभ वृष बैल पुंगव बलीवर्द
ऋषि महात्मा साधु मुनि मनीषी योगी
ऋष्यकेतु मकरकेतु कामदेव मकरध्वज मदन मनोज
एक करना सम्मिलित करना एकीकरण करना संघटित करना संगठन बनाना।
एकतंत्र एकछत्र राजतंत्र तानाशाही अधिनायकतंत्र।
एकता मेलजोल मेल मेलमिलाप संगठन बराबरी
एकदंत गजानन गणेश विनायक लंबोदर विघ्नेश
एकरूप तुल्यरूप समरूप अभिन्न अनुरूप समानता
एकांत सूना निर्जन शांत शून्य सुनसान
एकांतवास गुप्तावास निर्जनवास विजनवास।
एषणा आकांक्षा इच्छा कामना अभिलाषा हसरत।
एहसान अनुग्रह कृपा उपकार।
ऐंठ दंभ कड़ हेकड़ी ठसक।
ऐंठन मरोड़ ऐंठ बल तनाव अकड़
ऐंठना मरोड़ना उमेठना इतराना अकड़ना शेखी बघारना।
ऐंद्रिक इन्द्रियगत ऐंद्रिय इंद्रिय विषयक इंद्रियजनित इंद्रियजन्य।
ऐक्य एका एकत्व एकता मेल।
ऐच्छिक वैकल्पिक स्वैच्छिक इच्छानुसारी।
ऐयार मक्कार धूर्त चालाक।
ऐयाश कामुक कामी भोगी लम्पट विलासी
ऐयाशी कामचरिता काम विलासता भोग विषयासक्ति
ऐश चैन सुख आराम ऐयाशी विलास
ऐश्वर्य धन
ऐहिक लौकिक सांसारिक दुनियावी।
ओंठ अधर ओष्ठ लब रदनच्छद होठ।
ओखली ऊखल। उलूखल
ओछा नीच अधम तुच्छ कमीना क्षुद्र
ओज शक्ति तेज बल चमक कांति
ओजस्वी बलशाली बलवान बलिष्ठ पराक्रमी जोरावर
ओझल अंतर्धान अदृश्य तिरोहित लुप्त छिपा हुआ
ओझाई पिशाचविद्या अभिचार श्मशानतंत्र इंद्रजाल मन्त्र
ओट परदा आड़ छिपाव दुराव।
ओढ़ना धारण करना पहनना लपेटना ढकना।
ओर तरफ दिशा पक्ष किनारा छोर
ओला उपल हिमगुलिका तुहिन जलमूर्तिका हिमोपल।
ओस तुषार नीहार तुहिन निशाजल शीत
ओहार परदा आवरण आच्छादन।
औचक यकायक अचानक सहसा।
औचित्य तर्कसंगति उपयुक्तता तर्कसंगतता।
औजार यंत्र उपकरण हथियार।
और भिन्न दूसरा अन्य पराया अधिक ज्यादा
औरत जोरू स्त्री घरनी महिला मानवी
औलाद संतति संतान आसऔलाद बाल
औषधालय दवाखाना चिकित्सालय अस्पताल शफाखाना।
कंगाल गरीब निर्धन रंक धनहीन।
कंचन सोना स्वर्ण कनक कुंदन हिरण्य।
कंटक खार काँटा सूल।
कंदरा खोह गुफा विवर गुहा।
कच केश बाल कुन्तल चिकुर अलक
कटक सेना फौज पलटन लश्कर चतुरंगिणी।
कण्ठ गर्दन ग्रीवा गला शिरोधरा।
कद्र सम्मान मान इज्जत प्रतिष्ठा।
कपड़ा वस्त्र मयुख चीर वसन पट
कबूतर रक्तलोचन कपोत पारावत कलरव हारिल।
कमल अरविन्द नलिन उत्पल अम्भोज वनज
कमला महालक्ष्मी लक्ष्मी श्री हरप्रिया।
कर्ज ऋण उधार कर्जा उधारी कुसीद।
कल्पद्रुम कल्पवृक्ष देवद्रुम पारिजात मन्दार हरिचन्दन।
कल्याण परहित भलाई उपकार भला।
कष्ट पीड़ा तकलीफ वेदना दुःख।
काक वायस कौआ काग करठ पिशुन।
काग कागा कौआ काक वायस।
कान श्रुति कर्ण श्रुतिपटल श्रवण श्रोत
कामदेव मनोज मदन अनंग मनसिज काम
कामधेनु सुरसुरभि सुरभि सुरधेनु।
कायर डरपोक कापुरुष बुजदिल।
कार्तिकेय षडानन कुमार शरभव स्कन्द।
कालकूट विष जहर गरल हलाहल।
काला कृष्ण श्याम कलूटा साँवला स्याह।
किताब ग्रन्थ पोथी पुस्तक।
किनारा कूल तीर कगार तट।
किरण रश्मि गभस्ति अंशु अर्चि गो
किरीट मुकुट ताज शिरोभूषण।
किसान भूमिपुत्र कृषक हलधर खेतिहर अन्नदाता।
किस्मत विधि होनी नियति भाग्य।
कीर सुग्गा तोता सुआ शुक।
कीर्ति ख्याति यश प्रतिष्ठा शोहरत प्रसिद्धि।
कुंभ गागर घड़ा घट कलश।
कुत्ता श्रवान श्वा कुक्कुर। शुनक सरमेव।
कुद्ध कुपित नाराज क्रोधित क्रोधी।
कुबेर यक्षराज कित्ररेश धनद धनाधिप राजराज।
कृपा करुणा प्रसाद अनुकम्पा दया अनुग्रह।
कृश क्षीणकाय दुबला कमजोर दुर्बल कृशकाय।
कृषि खेतीबाड़ी किसानी काश्तकारी।
कृष्ण घनश्याम राधापति वासुदेव माधव मोहन
केवट माँझी मल्लाह खेवैया नाविक।
केसरी सिंह शेर नाहर वनराज मृगराज
कोयल पिक कोकिला बसंतदूत सारिका कुहुकिनी
कोविद पंडित विद्वान विशारद।
क्रूर बेदर्द बेरहम बेदर्दी बर्बर।
क्रोध कोप रोष अमर्ष गुस्सा आक्रोश
खंड भाग अंश हिस्सा टुकड़ा।
खंडन करना खंड
खंभा स्तम्भ स्तूप खंभ।
खखारना बलगम निकालना कफोत्सारण करना खाँसना।
खग द्विज पक्षी अण्डज शकुनि पखेरू।
खजाना निधान कोष निधि कोषाकार संग्रह
खटका चिंता आशंका फिक्र अनिश्चय अविश्वास
खटमल खटकीट मत्कुण खटकीड़ा।
खट्टा तुर्श अम्ल चुक्क।
खत चिट्ठी पत्र पाती रेखा लकीर।
खतरनाक भयावह संकटजनक जोखिम का डरावना खौफनाक
खतरा डर भय खौफ आशंका खटका
खतरे में डालना संकट में डालना आपत्ति में छोड़ना विपत्ति में डालना जोखिम में डालना आपदग्रस्त करना
खद्योत सोनकिरवा जुगनू भगजोगिनी।
खबर हालचाल समाचार वृतांत संदेश सूचना
खबर देना अवगत कराना सूचना देना सूचित करना जानकारी देना इत्तला करना
खबरदार सावधान सतर्क सजग जागरूक होशियार
खर गर्दभ गधा खोता रासभ वैशाखनंदन।
खरगोश शशा शशक खरहा।
खरा बढ़िया अच्छा निर्दोष शुद्ध निष्कपट
खराबी अवगुण दोष बुराई अधम खोटा
खरोंच निशान कटाव दरार भंग।
खर्च खपत व्यय इस्तेमाल उपयोग।
खल दुष्ट नीच धोखेबाज छली कपटी
खलक जगत दुनिया जग विश्व जहान।
खलबली शोर हलचल व्याकुलता आकुलता व्यग्रता
खादिम चाकर नौकर भृत्य अनुचर।
खाद्य आहार्य भक्ष्य खुराक भोजन भोज्य साम्रगी
samanarthi shabd in hindi

paryayvachi shabd in hindi for class 5

खाना खाद्यय वस्तु भोज्य सामग्री आहार भोजन।
खामोश मौन चुप शांत मूक अनुच्चरित
ख़ामोशी चुप्पी मौन मूकता निशब्दता नीरवता।
खाल चमड़ा चाम त्वचा चर्म चमड़ी
खाली रीता रिक्त खोखलाकेवल कोरा
खालीपन शून्यगर्भता शून्यता निर्जनता रिक्क्ता निस्तब्धता
खाविंद मियाँ पति भर्तार बालम साजन
खास मुख्य विशेष प्रधान निजी आत्मीय
खिन्न चिंतित व्यथित विकल व्यग्र व्याकुल
खीझ कुढ़न चिढ झुँझलाहट झल्लाहट रोष।
खीझना ठुनकना झुँझलाना झल्लाना चिढ़ना।
खुदगर्ज मतलबी स्वार्थी स्वार्थपरायण।
खुदा रहीम राम रहमान अल्लाह परवरदिगार।
खुश हर्षोत्फुल्ल सानंद हर्षजनक हर्षित आनंदित
खुशबूदार सुगंधित सुवासित सुरभित सुगंधपूर्ण।
खुशामद करना चाटुकारिता करना
खूँखार निर्दय क्रूर निर्मम जालिम भयानक
खूँटी टंगनी मेख कील।
खून लहू रक्त शोणित रुधिर।
खूनी हत्यारा रक्तपिपासु कातिल हिंसक।
खूबसूरती मनोहरता लावण्य सुन्दरता रमणीयता कांति
खेती कृषिकर्म कृषि किसानी काश्त कृषिकार्य
खेद दुःख ग्लानि रंज शोक मनोव्यथा
खोज अनुसंधान तलाश अविष्कार अन्वेषण शोध
खोजना जाँच मालूम करना
खोजने वाला अन्वेषणकर्त्ता अनुसंधानकर्त्ता तलाश करने वाला।
खोटा मिलावटी अशुद्ध दूषित विकृत बनावटी
ख्याल विचार भाव ध्यान सम्मति आदर लिहाज
गंभीर गहरा अथाह अतल घना गहन
गणेश गजानन विनायक गौरीनंदन मूषकवाहन गजवदन
गति वेग चाल रफ़्तार गमन हरकत
गतिशील अस्थिर चल चलनशील चलंत चलता
गदहा गर्दभ खर धूसर रासभ बेशर
गन्ना इक्षु ईख उक्षु ऊख।
गर्भ गर्भपिण्ड भ्रूण अर्भ अर्भक।
गर्म उत्तप्त उष्ण तप्त ज्वलंत।
गहन दुर्गम अभेद्य घना निविड़ सघन
गाड़ी सवारी शकट वाहक यान वाहन
गाफिल बेपरवाह बेखबर असावधान।
गाली दुर्वचन अपशब्द अशिष्ट
गिरवी रखना रेहन रखना। बंधक रखना
गिरावट अधःपात अपकर्ष पतन अधः पतन अपकर्षण।
गिरि मेरु पहाड़ शैल महीधर धराधर
गीला अशुष्क आर्द्र सिक्त तर नम
गुड़िया पुत्तलिका पुत्रिका पांचालिका पुतली।
गुण खूबी विशेषता योग्यता निपुणता प्रवीणता
गुप्त अप्रत्यक्ष छिपा हुआ परोक्ष अप्रकट गोपित
गुरु आचार्य शिक्षक उपाध्याय।
गुलछर्रे उड़ाना आमोद
गुलाम सेवक दास नौकर अनुचर परतंत्र
गुलामी परतंत्रता दासता परवशता।
गेहूँ गोधूम कनक गंदुम।
गोबरगणेश अनाड़ी मूर्ख बेवकूफ जड़।
गोरा धवल गौर श्वेतपूर्ण हिमवर्ण।
ग्राह घड़ियाल मगरमच्छ मगर झषराज।
ग्वालिन गोपी अहिरिन गोपवधू।
घटक घड़ा कलश कुम्भ संघटक कारक
घटना माजरा वाकया मामला।
घना सघन घन घनीभूत घनघोर गझिन
घपला गोलमाल गड़बड़ी घोटाला।
घर आवास आलय गेह गृह निकेतन
घरेलू हिला
घाट घट्ट भरणतट नदीतट अवस्थानतट।
घाटा टोटा हानि नुकसान।
घुटना घुटिक ठेघुँना साँस रुकना।
घुमक्कड़ पर्यटक भ्रमणशील यायावर।
घुमाना फेरा देना चक्कर देना नचाना गोलाई में चलाना सैर कराना
घृणाजनक घनौना वितृष्णाजनक घृणात्मक कुत्सित विरक्तिकर वमनोत्पादक
घृणापूर्ण तिरस्कारी अवज्ञासूचक घृणित तिरस्कारपूर्ण अवमानी
घोषणा ऐलान उद्घोषण सूचना विज्ञप्ति अधिसूचना
चंडी अंबा दुर्गा काली कालिका जगदंबिका
चंदन गंधसार गंधराज मलयज।
चकराना सिर घूमना चक्कर खाना घूमना फिरना घूमता
चढ़ाव आरोहन आरोहण प्ररोहण आरोह।
चतुर निपुण विज्ञ नागर पटु कुशल
चतुरानन ब्रह्मा विधाता सृष्टा सृष्टिकर्ता।
चना रहिला चणक छोला।
चमक ज्योति प्रकाश रोशनी दमक प्रभा
चरित्र चाल
चरित्रहीन दुश्चरित्र चरित्रभ्रष्ट अनैतिक दुराचारी कामुक
चहल धूमधाम आनंदोत्सव चहल
चांडाल श्वपच अंत्यज शुद्र अस्पृश्य अछूत
चारु मनोहर कमनीय आकर्षक खूबसूरत।
चाल वेग गति रफ़्तार आचरण चाल
चावल धान तंदुल भात।
चिकित्सालय दवाखाना अस्पताल शफाखाना औषधालय।
चिन्ता फिक्र ध्यान सोच ऊहापोह परवाह
चिन्ह निशान लक्षण छाप पहचान संकेत
चीख आक्रंदन क्रंदन कर्कशनाद चीत्कार चिल्लाहट
चीज वस्तु पदार्थ द्रव्य।
चीनी शक़्कर शर्करा खांड।
चुगली प्रवाद परिवाद कुत्सा निंदा द्वेषपूर्ण
चूहा मूषक मूसा मुसटा उंदुर।
चेतना होश चेत ज्ञान मनोज्ञान संज्ञा
चेहरा आनन शक्ल मुख मुखड़ा।
चोरी चौर्य स्तेय मोष प्रमोष।
चौक सेहन आँगन चबूतरा चौहट्टा।
चौकन्ना सजग सचेत सावधान जागरूक चौकस।
चौकसी निगहबानी निगरानी सावधानी होशियारी सजगता सर्तकता।
छँटनी छँटाई कटौती काट
छतरी छाता छत्र छत्ता।
छाती वक्ष सीना वक्षस्थल उर उरोज
छानबीन पूछताछ जाँच खोज अन्वेषण शोध
छाया छाँव छाँह परछाई प्रतिबिम्ब प्रतिकृति
छिछला अल्पमति अल्पबुद्धि तुच्छ ओछा उथला
छिछोरापन क्षुद्रता ओछापन तुच्छता लघुता नीचता।
छिद्र रंध्र छेद सूराख बिल गड्ढ़ा
छिन्नभिन्न
छींटाकशी व्यंग्य ताना फब्ती कटाक्ष।
छीछालेदर दुर्दशा दुर्गति फजीहत किरकिरी।
छुट्टी फुर्सत अवकाश रुखसत विश्राम विराम
छूट छुटकारा मुक्ति निस्तार सुविधा सहूलियत
छैला बाँका सजीला शौकीन।
छोर पराकोटि सीमा अत्यंत अंत नोक
छोह स्नेह ममता प्रेम दया कृपा
जंग संग्राम लड़ाई समर युद्ध।
जईफी बुढ़ापा वृद्धावस्था बुजुर्गी।
जगाना चेष्टायुक्त करना सक्रिय बनाना प्रबुद्ध करना चेतन बनाना जागरूक करना
जटिल पेंचदार पेचीला उलझा हुआ कठिन विकट
जनसेवक पदाधिकार अधिसेवक लोकसेवक लोकाचारी।
जन्नत सुरधाम स्वर्ग बैकुंठ सुरलोक हरिधाम।
जन्म उद्भव उत्पत्ति प्रसूति जीवन आरम्भ
जन्मजात जन्मगत जन्मज सहज वंशगत स्वाभाविक
जन्मांध अंधा सूरदास आँधरा नेत्रहीन।
जबह हत्या वध कत्ल खून।
जमीन भू धरती भूमि पृथ्वी धरा
जय फतह जीत विजय।
जल अमृत मेघपुष्प सलिल वारि नीर
जवानी यौवन युवावस्था तारुण्य तरुणाई।
जहर कालकूट गरल माहुर विष ।
जहरीला जहर भरा जहर मिला विषैला विष भरा विषयुक्त
जहीन अक्लमंद बुद्धिमानी मेधावी मेधावान तीक्ष्ण बुद्धि।
जाँघ जानु उरु जघन जंघा रान।
जागरूक सावधान प्रबुद्ध सचेत खबरदार चेतन
जादू माया इंद्रजाल कौतुक चमत्कार वशीकरण
जानकार विज्ञ परिचित निपुण कुशल प्रवीण।
जानकी वैदही सीता जनकसुता मिथिलेशकुमारी जनकतनया
जानलेवा घातक प्राणान्तक प्राणघातक मारक।
जालसाजी कपट षड्यंत्र जाल धोखाधड़ी ठगी।
जालिम क्रूर पाशविक निर्दय हिंसक बर्बर
जिंदगी जीवन जिंदगानी हयात।
जिम्मा उत्तरदायी दायित्व जवाबदेही जिम्मेवारी उत्तरदायी।
जिम्मेदार उत्तरदेय उत्तरदायी उत्तरदाता जिम्मेवार जवाबदेह।
जिल्लत तिरस्कार अपमान अनादर तौहीन बेइज्जती।
जी दिल मन चित्त हिम्मत जीवट
जुलाब दस्तावर। रेचक
जुलाहा कोली बुनकर कोरी।
जूता उपानह पदत्राण पादुका पनही चर्मपादुका।
जैसे जिस तरह से उसी तरह से ज्यों ही जिस प्रकार।
जोंक जलूका रक्तपा जलाका जलोका जलौका।
जोकर विदूषक वैहासिक ठिठोलिया भाँड मसखरा
जोखिम उठाना आग में कूदना आग से खेलना अंगारों पर पैर रखना तलवार की धार पर चलना ओखली में सिर देना
जोर शक्ति बल ताकत ऊर्जा वश
जोहड़ तलैया तालाब तड़ाग सरोवर जलाशय।
ज्ञानी सुविज्ञ विद्वान आलिम विवेकी ज्ञानवान।
ज्येष्ठ बड़ा जेठा अग्रज।
ज्योतिषी गणक दैवज्ञ भविष्यवक्ता खगोलज्ञ।
ज्वाला लौ लपट अग्निशिखा ज्योति शिखा
झंझा आँधी अंधड़ बवंडर झंझावत तूफान।
झटकना मार लेना छीनना लूट लेना हथिया लेना ऐंठना।
झटपट तीव्रता से वेगपूर्ण तुरंत जल्दी से तेजी से।
झड़प झगड़ा झंझट तू
झण्डा पताका ध्वजा केतु।
झरना स्रोत उत्स प्रपात निर्झर प्रस्त्रवण।
झाँसा धोखा दगा फरेब ठगी।
झिझक अनिर्णय दुविधा असमंजस संकोच हिचकिचाहट
झींगुर झिल्ली घुरघुरा जंजीरा झिल्लिका।
झींसी जलकण। फुहार
झुंड गिरोह समूह समुदाय जत्था गण
झूठा अप्रकृत मिथ्या अवास्तव नकली बनावट
झूमना हिलना काँपना डोलना लहराना झोंका
झोंकना ढकेलना फेंकना गिराना डालना घुसेड़ना।
झोंपड़ी पर्णशाला पर्णकुटी कुटी कुटिया कुटीर
टंटा लफ़ड़ा झगड़ा पचड़ा झंझट उपद्रव
टकराना भिड़ना टक्कर खाना चोट खाना लड़ जाना ठोकर खाना।
टका रुपया सिक्का धन द्रव्य।
टक्कर लड़ाई मुठभेड़ मुकाबला।
टसुआ अश्रु अश्क आँसू।
टहलुआ सेवक नौकर खिदमतगार।
टाँकना नत्थी करना लगाना जोड़ना सिलाई करना अटकाना
टाँका सीवन सिलाई चिप्पी जोड़।
टाँग पैर पाँव टंक।
टालमटोल हीला
टिकट प्रमाणपत्र प्रवेशपत्र अधिकार पत्र।
टिका हुआ सहारा लिए हुए। अवलंबित
टिमटिमाना चमचमाना झिलमिलाना जगमगाना।
टीस पीड़ा शूल वेदना कसक चुटकी
टेढ़ा टेढ़ा कुटिल
टेर बुलावा
टोकरी झपोली झाँपी डलिया चँगेरी खाँची।
ठंड शीत ठंड सर्दी।
ठंडा सर्द शीतल शांत गम्भीर सुस्त
ठग छलिया छली फ़रेबी वंचक धूर्त
ठटरी पंजर कंकाल अस्थिपंजर ठठरी।
ठहरना थमना रुकना टिकना विराम स्थित होना
ठहाका अट्टहास कहकहा खिलखिलाना।
ठाकुरद्वारा देवालय मंदिर शिवाला देवस्थान।
ठाट तड़क
ठिठुरना काँपना शीत लगना थरथराना सिकुड़ना।
ठिठोली फबती चुहल व्यंग्य मजाक उपहास
paryayvachi shabd in hindi for class 5

samanarthi shabd in hindi

ठुड्डी हनु ठुड्डी चिबुक ठोड़ी।
ठेका प्रस्ताव निविदा टेण्डर संविद जिम्मा
ठेठ निरा निपट बिल्कुल।
ठेलना बढ़ाना खिसकाना ढकेलना धकियाना सरकाना।
ठेस आघात चोट धक्का।
डंडा छड़ी सोंटा लाठी।
डकारना गरजना डकार लेना दहाड़ना।
डर धाक आतंक रौब त्रास खौफ
डरा हुआ आतंकित आशंकित भयभीत भयग्रस्त त्रस्त।
डराना भयभीत करना आतंकित करना हतोत्साहित करना भयातुर करना थर्रा देना।
डरावना भयंकर भयावह भयानक भयप्रद विकराल
डाँवाडोल गतिशील अस्थिर परिवर्तनशील विचलित डगमगाता हुआ।
डाका डालना लूटमार करना अपहरण लूटना डाकाजनी।
डाली उपहार। भेंट
डाह ईर्ष्या द्वेष जलन कुढ़न।
डीलडौल
डोरा डोर धागा तागा सूत्र सूत
डोरी रस्सी डोर सुतली ताँत जेवरी।
ढब रीति ढंग तरीका ढर्रा।
ढहाना खंडकरण करना उद्ध्वस्त करना तोड़
ढाँचा ठठरी। पंजर
ढिग निकट समीप पास आसन्न।
ढिबरी चिराग दीया डिबिया लैंप।
ढिलाई सुस्ती ढीलापन आलस्य।
ढीलाढाला
ढूँढ तलाश। खोज
ढेर पिंड राशि पुंज बहुत ज्यादा
ढोर मवेशी। चौपाया
ढोल ढोलक ढोलकी पटह प्रणव।
तंगदस्त गरीब तंगहाल फटेहाल निर्धन।
तंद्रा झपकी अर्धनिद्रा आलस्य थकावट।
तकलीफ दुःख कष्ट पीड़ा क्लेश दर्द
तड़ित बिजली विद्युत दामिनी सौदामिनी गाज।
तथागत सिद्धार्थ बुद्ध बोधिसत्व गौतम।
तनिक थोड़ा सा जरा सा तिल भर चुटकी भर रत्ती भर।
तनु पतला दुबला अल्प थोड़ा कम
तपस्वी मुनि तापस संन्यासी व्रती योगी
तपेदिक दिक टी.बी. यक्ष्मा राजयक्ष्मा।
तमारि सूर्य सूरज दिवाकर दिनकर आदित्य
तरंग ऊर्मि लहर उल्लोल हिलोर कंपन
तरकारी सालन शाक सब्जी।
तरनी नाव नौका किश्ती नैया।
तसल्ली ढाढ़स दिलासा सांत्वना।
तहजीब सभ्यता संस्कृति तमद्दुन।
ताकना घूरना देखना निहारना।
तादाम्य ऐक्य ऐकात्म्य एकात्मता अभिन्नता समरूपता
तान फैलाव खींच विस्तार लय स्वर
तामरस पंकज कमल सरसिज नीरज पुण्डरीक
तारा सितारा नक्षत्र तारक किस्मत भाग्य
तारीख दिनांक तिथि मिति।
तालमेल समध्वनि सामंजस्य स्वरसंगति स्वरैक्य।
तालाब जलाशय सरोवर सर पुष्कर ह्रद
तिजारत व्यापार व्यवसाय सौदागरी।
तिमिर अंधकार तम अंधेरा तमिस्त्रा।
तिरिया औरत स्त्री महिला ललना।
तीर बाण शर विशिख शिलीमुख अनी
तीव्र तीक्ष्ण तेज प्रखर कटु कडुवा
तुंग उन्नत ऊँचा उग्र तीव्र प्रधान
तुच्छ सारहीन खोखला निःसार अल्प थोड़ा
तुला काँटा तराजू धर्मकाँटा।
तूफान झंझा आंधी चक्रवात तीव्रगति।
तैयार तत्पर उद्यत प्रस्तुत कटिबद्ध मुस्तैद
तोता सूआ शुक कीर प्रियदर्शन सुग्गा
त्रुटि न्यूनता कमी अभाव अशुद्धि भूल
त्वचा चमड़ा चर्म चमड़ी खाल।
थंभ खंभा खंभ स्तम्भ।
थका माँदा श्रान्त क्लान्त परिश्रान्त थका हुआ उकताया हुआ।
थकान श्रांति थकावट थकन परिश्रांति क्लांति।
थप्पड़ झापड़। तमाचा
थाह सीमा अंत हद पता परिचय
थोबड़ा मुँह मुखड़ा थूथन।
दंग चकित विस्मित घबराहट भौचक्का।
दंगा उत्पात उपद्रव शोरगुल लड़ाई झगड़ा
दनुज दानव असुर दैत्य राक्षस निशाचर।
दफा आवृत्ति बेर बार।
दफ्तर आफिस। कार्यालय
दया अनुग्रह अनुकंपा करुणा कृपा प्रसाद
दयाहीन बेदर्द ह्रदयहीन संवदेनाशून्य अकरुण बेरहम
दरख्त तरु वृक्ष पेड़ विटप द्रुम।
दरार निर्धन रंक कंगाल दीन गरीब
दरिद्र ग़रीब निर्धन रंक कंगाल दीन।
दरियादिल दानी उदार दानशील फ़राख़दिल।
दर्जा पद श्रेणी पदवी हद सीमा
दर्प अहंकार घमंड गर्व अभिमान उदंडता
दल पत्ता पत्र पंखुड़ी समूह झुंड
दलना कुचलना पीसना मसलना नष्ट करना ध्वस्त करना
दशरथ कौशलपति अवधेश दशस्यंदन रावण।
दस्ता सोंटा डंडा छड़ी टुकड़ी दल
दस्तावेज प्रलेख अधिकारपत्र प्रपत्र क़ानूनी कागज।
दस्तूर रीति
दाँत रदन दशन रद द्विज दन्त
दाई धाय धात्री उपमाता आया।
दादुर मंडूक मेंढक भेक।
दावा मुकदमा अधिकार जोर गर्व घमंड।
दास चाकर नौकर सेवक परिचारक अनुचर
दिखावटी दिखाऊ। दर्शनार्थ
दिन याम दिवस दिवा वार प्रमान
दिलावर साहसी बहादुर वीर उत्साही साहसिक
दिवंगत मृत स्वर्गीय मरहूम परलोकवासी।
दिशा तरफ ओर दिक् जानिब।
दीक्षा मंत्रोपदेश गुरुमंत्र उपनयन संस्कार।
दीदा नयन नेत्र आँख चक्षु।
दीर्घ लंबा बड़ा विशाल बड़ा ऊँचा
दीवाली दीपमाला दीपावली दीपमालिका दीपोत्सव।
दुःशील अभद्र अविनीत अशिष्ट उद्दंड।
दुर्जन खल दुष्ट शठ असाधु पतित
दुर्दशा दशा बुरी खराब हालत अवस्था
दुर्भिक्ष दुकाल अकाल दुष्काल सूखा।
दुश्मन वैरी रिपु अरि शत्रु बैरी।
दुष्कर दुसाध्य कठिन दूभर मुश्किल।
दुष्ट नीच पापी दुर्जन अधम खल
दूध दोहज दुग्ध पीयूष क्षीर पय
दूर पृथक परे अलग भिन्न।
दृढ मजबूत पुष्ट कड़ा शक्तिशाली स्थायी
दृष्टि बारिश वर्षा मेघ बरसात।
देव देवताअमर सुर निर्जर वृन्दारक
देवता देव अमर सुर त्रिदिवेश विश्वरूप
देववाला देवांगना देववधू अप्सरा मेनका।
देशाटन विहार यात्रा पर्यटन देशभ्रमण।
देहाती ग्रामीण ग्रामवासी ग्राम्य।
दैत्य इंद्रारि असुर दनुज दानव दितिसुत
दोगला वर्णसंकर संकर हरामी अधर्मज।
दोष ऐब अवगुण खराबी विकार खामी
द्रव्य वित्त धन सम्पदा विभूति दौलत
द्रोपदी कृष्णा पांचाली याज्ञसेनी सैरंध्री द्रुपदसुता।
द्वंद्व कशमकश दुविधा उधेड़बुन।
द्वैत युगल जोड़ा द्वय यमल युग
धक्का ठोकर टक्कर आघात झोंका संकट
धन संपत्ति दौलत सम्पदा वित्त।
धनंजय सव्यसाची अर्जुन पार्थ गुड़ाकेश बृहन्नला।
धनु पिनाक धनुष शरासन कोदंड कमान
धनुर्धर धन्वी कमनैत धनुष्मान धानुष्क।
धनुष शरासन चाप् कमान कोदंड पिनाक
धन्यवाद शुक्रिया आभार मेहरबानी वाहवाही प्रशंसा
धरोहर जमा अमानत प्रतिभूति निक्षेप गिरवी
धवल उजला श्वेत सफेद निर्मल स्वच्छ
धात्री उपमाता धाय आया दाई।
धान चाउर चावल तंदुल शालि व्रीहि।
धाम मकान घर गृह तीर्थ देवस्थान
धार किनारा तेज तेज नोंक सिरा
धी दिमाग अक्ल बुद्धि मति प्रज्ञा
धुंध कुहासा कोहरा नीहार।
धुन झुकाव लगन लगाव तरंग लहर
धूम ठाटबाट हल्ला समारोह उत्सव आयोजन
धूमकेतु उल्का। पुच्छल तारा
धृष्ट बेहया निर्लल्ज ढीठ उद्दंड गुस्ताख़।
धेनु गाय गऊ गैया गौ गोमाता
धोखा भुलावा छल भ्रम संदेह कपट
धोखेबाज मक्कार कपटी ठग कुटिल चालबाज।
ध्येय अभिप्राय प्रयोजन लक्ष्य मकसद उद्देश्य।
ध्वज निशान चिन्ह अंक झंडा पताका
ध्वस्त भग्न खंडित टूटा
नंगा वस्त्रहीन नग्न दिगम्बर निर्लल्ज बेशर्म
नंदन पुत्र लड़का बेटा स्वर्ग सुरवाटिका
नंबर संख्या अंक गणना गिनती।
नक्षत्र तारिका उडु नखत जुन्हाई।
नगपति पर्वतराज हिमालय पर्वतेश्वर नगेश नगेंद्र
नजर निगाह दृष्टि कृपादृष्टि दयादृष्टि निगरानी
नजीर दृष्टांत मिसाल उदाहरण।
नटी अभिनेत्री नर्तकी मंचनायिका मंचतारिका।
नम तर गीला आर्द्र भींगा हुआ।
नमकीन लावणिक नमकयुक्त लवणमय लवणयुक्त।
नया नव नूतन नवीन नव्य।
नर मानव जन मनुष्य पुरुष मर्त्य
नर्क यमपुर यमलोक नरक यमालय।
नवयुवक तरुण नौजवान किशोर कुमार वर्धमान
नसैनी सीढ़ी जीना सोपान।
नाऊ हजाम हज्जाम क्षौरकार नाई नाऊठाकुर।
नाम अभिख्या संज्ञा अभिधान शीर्षक प्रसिद्धि
नामर्द नपुंसक क्लीव पुंसत्वहीन।
नामी प्रख्यात विख्यात प्रसिद्धि मशहूर लब्धप्रतिष्ठ
नाश अवनति पतन गिरावट विध्वंस संहार
नाहर सिंह शेर मृगराज मृगेंद्र केसरी
निंदा फटकार दोषारोपण बुराई भर्त्सना।
निकट समीप का पास का पास
निकम्मा निठल्ला बेकार निखट्टू गोबरगणेश मिट्टी का माधो।
निखट्टू आलसी निकम्मा अकर्मण्य निठल्ला।
निगोड़ा बेकार अकर्मण्य निठल्ला अभागा भाग्यहीन
निडर निर्भीक निर्भय निःशंक दिलेर साहसी
निढाल थका
नित्य अमर शाश्वत अनश्वर अमर्त्य अविनाशी
निपट खाली विशुद्ध एकमात्र एकदम सरासर
निपुण चतुर कुशल अनुभवी योग्य काबिल
निभृत निर्जन एकांत जनशून्य विजन वीरान
निरंतर अनवरत अटूट अविरल अविराम आठों पहर।
निरपेक्ष बेफिक्र लापरवाह निरालंब निराश्रित अलग
निरर्थक अर्थहीन बेकार अर्थशून्य निष्फल व्यर्थ
निराला अनोखा अनूठा अपूर्व अद्भुत अद्वितीय।
निरोध अवरोध रोक रुकावट।
निर्जीव निष्प्रभाव सारहीन मुर्दा प्राणरहित प्राणहीन
निर्धन दरिद्र धनहीन दीन रंक कंगाल
निर्बल निःशक्त कमजोर क्षीण दुर्बल दुबला
निर्मल पवित्र शुद्ध निर्दोष साफ स्वच्छ
निवेदन अनुनय विनय विनती प्रार्थना गुजारिश
निशाकर शशि चंद्रमा चांद कुक्कुट मुर्गा।
निशाचर असुर राक्षस दैत्य दानव अमानुष।
निष्ठा श्रद्धा विश्वास यकीन प्रवृति लगाव।
निष्पत्ति समाप्ति इति पूर्णता सिद्धि।
निस्तब्धता सन्नाटा ख़ामोशी शांति नीरवता।
नीरस बेरस फीका बेजायका अस्वाद।
paryayvachi shabd in hindi for class 5

samanarthi shabd in hindi

नीलम असिरत्न नीलमणि शनिप्रिय इंद्रनील नील
नुकसान तीक्ष्णाग्रकंटाग्र निशित नोकदार नोक वाला।
नूतन नवीन नया ताजा अभिनव आधुनिक।
नूर आलोक आभा कांति तेज प्रकाश।
नौबत दशा हालत अवस्था दुर्दशा दुर्गति
न्यायाधीश न्यायमूर्ति न्यायकर्त्ता जज धर्माधिकारी।
न्यायालय कचहरी अदालत कोर्ट।
पंक कीच कीचड़ कर्दम चहला।
पंकज राजीव कमल पद्म सरोज नलिन
पंकिल गंदा गंदला मलिन मैला कीचयुक्त।
पंगु लंगड़ा अपाहिज विकलांग अपंग।
पंथी राही पथिक बटोही समर्थक धर्मालंबी।
पक्ष पाख डैना पखवारा दल वर्ग
पगड़ी मुरैठा पगिया साफा प्रतिष्ठा मान
पटरानी महारानी स्त्री राजमहिषी राजपत्नी बड़ी रानी।
पटु चतुर कुशल चालक होशियार मक्कार
पड़ौसी निकटस्थ समीपवर्ती निकटवर्ती पास का पड़ौस का।
पतंग सूरज सूर्य भास्कर फतिंगा पतंगा
पतला झिनझिना महीन दुर्बल निर्बल कमजोर
पताका ध्वजा झंडा ध्वज तोरण झंडी।
पति वल्लभ भर्ता स्वामी प्राणाधार प्राणप्रिय
पत्ता किसलय पत्र दल पत्रक पल्ल्व
पत्नी दारा भार्या बेगम कलत्र प्राणप्रिया
पत्रा पंचांग तिथिपत्र जंत्री वर्क चद्दर
पथ मार्ग मग राह पंथ रास्ता।
पथ्य आहार। उपयुक्त
पदक उपाधि सम्मानजनक मेडल।
परंतु किन्तु पर लेकिन मगर।
परदा ओझल आड़ छिपाव परत गुप्तता
परमार्थ भलाई उपकार परोपकार मोक्ष निर्वाण।
परम्परा रिवाज रीति प्रथा रूढ़ि परिपाटी।
पराया और दूसरा अन्य गैर बेगाना।
परिचय पहचान ज्ञान मेल मुलाकात जानकारी।
परिणय विवाह शादी ब्याह पाणिग्रहण।
परिणाम निष्कर्ष नतीजा फल अंजाम।
परिताप ताप जलन गर्मी दुःख क्लेश
परितोष तृप्ति संतोष संतुष्टि प्रसन्नता ख़ुशी
परिपाटी सिलसिला क्रम श्रेणी रीति शैली
परिवर्तन हेरफेर बदलाव तबदीली फेरबदल।
परिश्रमी उद्योगी क्रियाशील उद्यमी मेहनती पुरुषार्थी
परिष्कार सफाई शुद्धि संस्कार स्वच्छ्ता संस्कार
परोपकार भलाई हित उपकार कल्याण दान
पवन हवा वायु प्राण अनल श्वास
पवित्र विमल अमल शुद्ध निर्मल साफ
पसोपेश असमंजस दुविधा आगा
पस्त हारा हुआ पराजित थका हुआ दबा हुआ झुका हुआ।
पहनावा पहिनावा पहरावा पोशाक परिधान लिबास।
पहेली मुअम्मा प्रहेलिका मुकरी कूटप्रश्न बुझौवल।
पाखंड आडम्बर ढोंग मिथ्याचार प्रपंच छल
पागल बावला मतिभ्रष्ट नासमझ सनकी मत्त
पाट सिंहासन राजगद्दी चौड़ाई फैलाव विस्तार
पाठशाला विद्यापीठ स्कूल विद्यालय मदरसा।
पातक गुनाह पाप अघ कल्मष।
पाप अपकृति अपकर्म अधर्म कुधर्म कुकर्म
पामर कमीना दुष्ट पापी नीच पातकी
पारावर सागर समुद्र जलधि जलनिधि सीमा
पार्थक्य अलगाव पृथकता भेद प्रभेद भिन्नता
पालन लालन
पाषाण प्रस्तर पत्थर शिला पाथर पाहन।
पास दिशा तरफ निकटता निकट नजदीक
पाहुना अतिथि मेहमान पाहुन अभ्यागत।
पिचकना सिकुड़ना सिमटना दबना धँसना बिचकना।
पिछलग्गा सेवक अनुचर नौकर अधीन आश्रित
पीयूष सुधा अमृत प्राणरस दूध क्षीर
पीला केसरिया पीत सुनहला हल्दिया हरिद्राभ
पीवर माँसल मोटा स्थूल भारी विशाल
पुण्य पावन पवित्र शुभ मंगलदायक कल्याणकारी
पुण्यकृत धार्मिक पुण्यकर्त्ता सुकृति पुण्यात्मा पुण्यवान
पुत्र लड़का बेटा आत्मज सुत वत्स
पुत्री आत्मजा बेटी तनूजा दुहिता नन्दिनी
पुनीत पाक पवित्र पावन शुद्ध निर्मल
पुरखा पूर्वपरुष पूर्वज अग्रजन्मा पिता पितामह
पुरुषार्थ उद्योग पौरुष शक्ति बल ताकत
पुष्कर सरोवर तालाब जलाशय पोखरा कमल
पूँछ दुम पुच्छ पुच्छल पश्चभाग पिछलग्गू
पूछताछ जाँच
पृथक विभक्त पृथक्कृत भिन्न अलग जुदा
पृथु मोटा चौड़ा विस्तृत विशाल असंख्य
पृथ्वी धरती धरा भू इला उर्वी
पृष्ठपोषण अनुमोदन समर्थन हिमायत सहायता मदद।
पेशकश भेंट उपहार तोहफा सौगात नजर।
पेशा व्यवसाय धंधा व्यापार कार्य काम।
पैगाम खबर संदेश समाचार संदेशा।
पैदावार उत्पादन उपज फसल।
पैसा दौलत धन संपत्ति माल रुपया
पोखर सरोवर तालाब जलाशय पोखरा पुष्कर।
पौ सुबह सवेरा भोर प्रातः।
पौरस्त्य पूर्वी पूरबी प्राच्य मशरिक़ी।
प्यारी प्रणयिनी प्रिया श्यामा माशूका जानी
प्यास तृष्णा पिपासा तृषा कामना लालसा
प्यासा पिपासु पिपासित लालायित इच्छुक तृषित।
प्रकार किस्म भेद तरह भाँति रीति
प्रकृत असली वास्तविक यथार्थ सत्य स्वाभाविक
प्रगति तरक्की उन्नति विकास।
प्रगल्भ साहसी उत्साही निर्भय निडर धृष्ट
प्रचुरता बहुलता प्राचुर्य व्यापकत्व विपुलता जखीरा
प्रच्छद आवरण आच्छादन ढकना।
प्रणय अनुराग प्रेम प्रीति स्नेह।
प्रणयिनी प्रिया प्रेमिका अंगना भार्या पत्नी
प्रणेता नायक नेता रचनाकार वृत्तिकार।
प्रताप आभा चमक तेजी प्रचंडता बहादुरी
प्रतिकूल विरुद्ध विपरीत खिलाफ उल्टा विलोम।
प्रतिज्ञा वचन प्रण वायदा शपथ सौगंध
प्रतिदिन हर दिन रोजाना हर रोज रोज रोज
प्रतिभा प्रज्ञा बुद्धि ज्ञान समझ अक्ल
प्रतिरोध अवरोध रोक रुकावट बाधा विघ्न।
प्रतिलिपि कापी प्रतिलेख अनुलिपि नकल अनुकृति
प्रतिशोध प्रतिफ़ल प्रतिहिंसा प्रतिकार बदला प्रतिदण्ड।
प्रतीत विदित ज्ञात अवगत।
प्रत्यक्ष भरोसा साक्षात् यकीन स्पष्ट साफ।
प्रदेश क्षेत्र देश भूखंड शासनक्षेत्र राज्यक्षेत्र
प्रधान मुखिया नेता सरदार मुख्य खास
प्रभा प्रकाश आभा दीप्ति चमक सूर्यबिम्ब
प्रभात उषाकाल प्रातःकाल भोर सवेरा सुबह
प्रमत्त मतवाला मस्त पागल बावला घमंडी
प्रयत्न चेष्टा उद्योग कोशिश प्रयास उद्यम
प्रयोग सेवन इस्तेमाल व्यवहार उपयोग जाँच।
प्रयोजन अभिप्राय अर्थ उद्देश्य मतलब।
प्रवीण कुशल निपुण होशियार बुद्धिमान चालाक
प्रवीणता कुशलता चतुराई चालाकी होशियारी दक्षता।
प्रशंसा तारीफ स्तुति अभिनंदन गुणगान बड़ाई
प्रसक्त संश्लिष्ट संलग्न संबद्ध अनुरक्त।
प्रसून फूल पुष्प सुमन संतान।
प्राचीन पुराना पूर्वकालीन भूतकालीन आदिम कदीम।
प्राचीर परकोटा चहारदीवारी चारदीवारी।
प्राज्ञ महाज्ञानी विद्वान बुद्धिमान चतुर।
प्राणी प्राणधारी जीवधारी जानवर जीव प्राणवान।
प्रातःकाल प्रातः प्रात प्रभात सवेरा विहान
प्रार्थना निवेदन विनती माँगना विनय अर्ज
प्रासाद राजमहल महल राजनिवास राजभवन।
प्रीति प्यार प्रेम स्नेह मुहब्बत अनुराग
प्रेक्षागार नाट्यशाला रंगशाला नाट्यगृह अभिनयशाला प्रेक्षागृह।
प्रौढ़ बालिग परिपक्व वयस्क सयाना।
फंदा जाल फाँस छल कपट धोखा।
फणधर नाग साँप सर्प व्याल विषधर।
फणी सर्प साँप नाग फणधर।
फणींद्र नागराज शेषनाग सर्पराज फणिपति वासुकी।
फरेब कपट छल धोखा प्रवंचना।
फल बीजकोश। फलम
फलक आकाश आसमान गगन नभ व्योम।
फसल पैदावार शस्य उपज खिरमन कृषि
फाका उपवास अनशन व्रत निराहार अनाहार।
फायदा नफा लाभ मुनाफा उपलब्धि।
फूट मनमुटाव मतभेद अनबन परस्पर कलह।
फूल सुमन पुष्प कुसुम गुल प्रसून।
फौजी सिपाही सैनिक जंगी लश्करी।
फौरन तत्काल तुरन्त जल्दी।
बंकिम तिरछा बाँका वक्र बंक आड़ा।
बंजर अनुर्वर अनुपजाऊ ऊसर।
बंधुता दोस्ती भाईचारा मैत्री मित्रता यारी।
बखान कथनं वर्णन व्याख्या तारीफ प्रशंसा
बख़ील मक्खीचूस कंजूस कृपण खसीस सूम
बखूबी भली अच्छी तरह से
बखेड़ा झगड़ा झंझट लड़ाई विवाद हंगामा
बगावत अराजकता विद्रोह गदर क्रांति राजद्रोह।
बगीचा वाटिका बाग़ उपवन उद्यान फुलवारी
बचाव प्रतिरक्षण रक्षा हिफाजत।
बजरंगबली वायुपुत्र हनुमान केसरीनंदन पवनपुत्र बज्रांगी
बजा ठीक उचित सही वाजिब।
बड़प्पन बड़ाई महत्त्व गुरुता महत्ता महानता
बढ़ावा उकसाव प्रोत्साहन प्रेरणा।
बदगोई चुगली निंदा शिकायत बुराई।
बदजात कमीना नीच लुच्चा लफ़ंगा दुष्ट
बदतमीज असभ्य अभद्र गँवार उदंड।
बदन देह शरीर तन काया।
बदसलूकी कुव्यवहार दुर्व्यवहार अभद्रता कदाचरण।
बदहवास व्याकुल विकल व्यग्र घबराया हुआ बौखलाया हुआ।
बदौलत द्वारा सहारे से कृपा से कारण से वजह से।
बन जंगल वन कानन अरण्य।
बरबस जबरदस्ती बलपूर्वक व्यर्थ निरर्थक फजूल।
बरबाद चौपट नष्ट सत्यानाश।
बरबादी विनाश नाश खराबी तबाही ध्वंस
बलदेव बलभद्र बलराम हलायुध राम मूसली
बलवान बलशाली शक्तिशाली ताकतवर पुष्ट मजबूत
बहादुर सूर वीर सूरमा साहसी साहसिक
बहादुरी साहस वीरता निडरता निर्भीकता हिम्मत।
बहुत अतीव अनेक अति बहुल भूरि
बहुतायत आधिक्य अधिकता प्रचुरता बहुलता।
बहुधा अकसर। प्रायः
बहुल बहुत अधिक ज्यादा प्रचुर पर्याप्त
बहेलिया अहेरी आखेटक शिकारी आखेटी।
बाँसुरी बंशी वेणु मुरली बंसुरी।
बाजि अश्व घोड़ा घोटक तुरंग तुरग
बाजीगर ऐंद्रजालिक। जादूगर
बाट रास्ता राह मार्ग पथ।
बाट जोहना इंतजार करना प्रतीक्षा करना रास्ता देखना राह देखना आसरा लगाना।
बाण तीर सर सायक विशिख आशुग
बाधा अड़चन विघ्न संकट कष्ट मुसीबत
बानगी नमूना उदाहरण मिसाल।
बाना वेश पोशाक वेशभूषा भेष बुनावट
बारीक़ पतला महीन सूक्ष्म झीना।
बाल केश कच चिकुर चूल।
बालू बालुका रेत रेणुका रेणु रेती
बाहुबल शारीरिक बहादुरी बल जिस्मानी ताकत।
बिछोह जुदाई वियोग बिछौड़ा अलगाव।
बिजली चंचला विद्युत दामिनी सूर्यपुत्री घनज्वाला
बिना अतिरिक्त बगैर सिवा सिवाय अलावा।
बियाबान वन जंगल सुनसान वीरान निर्जन।
बिसरना भूलना विस्मृत होना याद न रहना भुला देना याद न करना।
बुजुर्ग बूढ़ा वृद्ध प्रौढ़ बड़ा।
samanarthi shabd in hindi

paryayvachi shabd in hindi for class 5

बुढ़ापा वृद्धत्व वृद्धावस्था जश जीर्णावस्था।
बुद्धिमान समझदार अक्लमंद मनस्वी प्रतिभावान ज्ञानी
बुहारी सोहनी झाड़ू बुहारनी बटोरनी।
बूझना समझना जानना ज्ञान प्राप्त करना मालूम करना
बृहत विशाल बड़ा दीर्घ।
बेकस आश्रयहीन निराश्रय अनाथ दीनहीन गरीब
बेकाबू निरंकुश अनियंत्रित बेलगाम।
बेगम रानी महारानी राज्ञी राजमहिषी।
बेगाना दूसरा गैर पराया अनजान अपरिचित
बेचारा निःसहाय निराश्रित अनाथ दीन गरीब
बेडौल भद्दा कुरूप बदशक्ल बदसूरत आकारहीन।
बेतहाशा तेजी से अकस्मात अचानक घबराकर बिना सोचे
बेबस मजबूर लाचार पराधीन गुलाम पराश्रित।
बेमिसाल लाजवाब बेजोड़ अनोखा लासानी अतुलनीय।
बेमेल बेडौल असमान अनमेल विरुद्ध।
बेहतर ठीक अच्छा बढ़िया बढ़कर श्रेष्ठ।
बेहोश बेसुध मूर्छित अचेत संज्ञाशून्य जड़ीभूत।
बैठक दालान चौपाल अतिथिकक्ष वार्ताकक्ष।
बैल वृषभ वृष ऋषभ वलीवर्द।
बोध जानकारी ज्ञान समझ बुद्धि विवेक।
ब्रह्मांड जगत विश्व संसार दुनिया।
ब्राह्मण भूदेव द्विज विप्र महीदेव अग्रजन्मा
भंग विध्वंस ध्वंस नाश विनाश टुकड़ा
भंगुर नश्वर नाशवान अनित्य क्षर मर्त्य
भंडारी खानसामा रसोइया महाराज रसोईदार।
भट सैनिक योद्धा सिपाही वीर लड़ाका
भड़कीला चमकीला भड़कदार अलंकृत चटकदार चटकीला।
भद्दा बेडौल कुरूप भोंडा बदसूरत बदशक्ल
भद्र शालीन शिष्ट कुलीन सभ्य सलीकेदार
भद्रता सभ्यता शिष्टता विनय नम्रता।
भरतखंड आर्यावर्त भारतवर्ष भारत हिंदुस्तान हिंदोस्ताँ।
भरोसा सहारा आश्रय आशा विश्वास संभावना
भर्ता पति अधिपति भतार जीवनसाथी स्वामी
भर्त्सना शिकायत निन्दा डाँट
भाँड बर्तन भाँडा पात्र।
भाट गवैया। भाँड
भानु रवि सूर्य दिनकर आदित्य दिवाकर
भामा औरत स्त्री महिला नारी अबला।
भारत हिन्दुस्तान भारतवर्ष हिन्द हिन्ददेश हिन्दुस्तान
भारती सरस्वती शारदा वाग्देवी वीणावादिनी विद्या
भारी बोझिल भारवान भारयुक्त वजनी वजनदार।
भाल पेशानी मस्तक माथा ललाट।
भाला बरछा बर्छा नेजा कुंत शलाका।
भावुक भावप्रवाण। संवेदनशील
भाषा जबान बोली वाणी उच्चारण कथन
भाषा विज्ञान शब्द विज्ञान शब्द शास्त्र भाषाशास्त्र।
भाषांतर तरजुमा उल्था अनुवाद।
भिक्षा मधुकरी। भीख
भीरुता डर कायरता भय भयशीलता।
भीरू कायर डरपोक भयशील।
भुज बाहु भुजा बाँह हाथ।
भुजंग सर्प साँप फनी फणधर।
भुवन संसार जगत दुनिया विश्व ब्रह्माण्ड
भू धरती पृथ्वी भूमि जमीन स्थान
भूषण गहना जेवर आभूषण अलंकार।
भेंट मुलाकात मिलन नजराना तोहफा इनाम
भेषज दवा औषध दवाई औषधि।
भोला सरल सीधा उदार निश्छल कपटहीन।
भौंरा मधुव्रत अलि शिलीमुख मधुप मधुकर
भ्रम संदेह धोखा शक भूल गलतफ़हमी।
भ्रष्ट पतित पथभ्रष्ट बदचलन दुश्चरित्र आचरणहीन।
भ्रामक संदेहास्पद भ्रांतिमय संशयास्पद भ्रमात्मक।
भ्रू भौं भौंह भृकुटि भँव त्यौरी।
मँगनी बरिच्छा वरेच्छा बरेखी सगाई।
मंगल भलाई कल्याण हित कुशलत।
मंजुल मनोहर मोहक आकर्षक शोभनीय सुंदर।
मंजूषा बक्स संदूक पिटारी पिटक पेटी
मंथर धीमा मंद वेगहीन वेगरहित।
मकड़ी लूता मकरी लूतिका लूत।
मकतब पाठशाला स्कूल विद्यालय विद्यापीठ।
मग मार्ग पन्थ बाट पथ राह।
मगज मस्तिष्क दिमाग भेजा।
मगन प्रसन्न मग्न खुश आनंदित प्रशन्नचित्त।
मगर नक ग्राह घड़ियाल।
मगरा उद्यंड घमंडी अहंकारी अभिमानी जिद्दी
मछली मत्स्य मीन झख झष जलजीवन
मजदूर सेवक श्रमिक कुली दास।
मटका झट कुंभ घड़ा कलश।
मट्ठा छाछ। माठा
मत राय सम्मति विचार धारणा।
मत्सर ईर्ष्या द्वेष कुढ़न जलन डाह।
मधु रसा शहद शहद कुसुमासव।
मधुकर भौंरा भ्रमर मधुप।
मध्य दरम्यान बीच माँझ।
मध्यम बीच का मध्य का औसतमान का।
मनन अवधारण चिन्तन स्मरण विचार ध्यान।
मनुहार विनय खुशामद विनती प्रार्थना अनुरोध
मनोज्ञ मनोहर सुन्दर मनभावन चित्ताकर्षक मनोरम
मरघट मुर्दघाट मसान श्मशान श्मशानघाट।
मरहूम मृत स्वर्गवासी गोलोकवासी दिवंगत।
मर्कट कपि बंदर कीश वानर शाखामृग।
मशाल प्रदीप्त काष्ठ खंड अग्निशलाका दीपदंड।
मसखरा विदूषक हँसोड़ ठिठोलिया मजाकिया जोकर।
मस्तिष्क दिमाग भेजा मगज बुद्धि।
महत्त्व अहमियत महानता महिमा महता श्रेष्ठता।
महाजन श्रेष्ठ महापुरुष पुरुष श्रेष्ठ व्यक्ति सेठ
महात्मा महाशय महापुरुष उदारत्मा श्रेष्ठ व्यक्ति।
महादेव ईश शम्भु पशुपति शिव महेश्र्वर
महाभारत जयकाव्य भारत पंचमवेद जय महायुद्ध।
महाल टोला। मुहल्ला
महावत पीलवान हाथीवान फीलवान आकुंशिक।
मही धरा पृथ्वी धरती वसुंधरा भू
महीन बारीक़ पतला सूक्ष्म झीना।
माँझी कर्णधार केवट मल्लाह नाविक।
मातम शोक। मृत्युशोक
मान प्रतिष्ठा गौरव सम्मान इज्जत मर्यादा
मानक प्रतिमान आदर्श कसौटी।
मानव आदमी मनुष्य व्यक्ति।
मामला बात काम विषय।
मामूली साधारण सामान्य महत्त्वहीन औसत दर्जे का।
मार्ग पथ रास्ता सड़क राह।
मार्मिक ह्रदयस्पर्शी मर्मस्पर्शी हृदयविदारक।
माहात्म्य महत्त्व महिमा बड़ाई गरिमा महानता।
माहुर जहर विष हलाहल।
मित्र सहचर सखा स्नेही स्वजन सुहृदय
मीठा मधुर मिष्ट प्रियस्वादु रसीला मिठाई
मुकुर दर्पण शीशा आदर्श आइना।
मुकुल कली कलिका शिगूफा कोरक गुंजा।
मुक्त स्वतंत्र बंधनरहित आजाद खुला।
मुगालता भ्रम भ्रांति गलतफ़हमी मतिभ्रम।
मुग्धमति मूढ़ मूर्ख बेवकूफ अनाड़ी।
मुदर्रिस अध्यापक शिक्षक गुरु आचार्य उस्ताद।
मुफ़्त फिजूल व्यर्थ निरर्थक फोकट निःशुल्क।
मुलाकात भेंट मिलन मेल मिलाप दर्शन।
मुलायम कोमल सुकुमार लचीला गुदगुदा नरम
मूक अवाक गूँगा वाणीरहित चुप मौन।
मूढ़ अज्ञानी मूर्ख निर्बुद्धि जड़ गंवार।
मूलधन असल पूँजी सरमाया।
मूल्यवान कीमती बहुमूल्य अनमोल।
मृग सारंग हिरण कृष्णसार।
मृगतृष्णा मृगमरीचिका। मरीचिका
मृगया आखेट शिकार अहेर।
मृत्यु मौत देहांत अंत स्वर्गवास निधन
मेहनती कर्मठ परिश्रमशील उद्यमी उद्योगी परिश्रमी
मेहमान पाहुना। अतिथि
मेहमानदारी आदर
मैत्री दोस्ती मित्रता स्नेहभाव मेल
मोर कलापी केक नीलकंठ शिखावल सारंग
मोहक मनोहरता आकर्षक लुभावनापन दिलचस्प।
मोहित लुब्ध मुग्ध आकर्षित।
मौन चुप शांत खामोश मितभाषी अल्पभाषी।
यंत्रणा तकलीफ व्यथा वेदना यातना पीड़ा।
यकायक एकाएक अचानक सहसा।
यज्ञ हव याग हवन होम ज्योतिष्टोम
यज्ञोपवीत उपवीत जनेऊ ब्रह्मसूत्र।
यतीम अनाथ बेसहारा माँ
यथेष्ट इच्छानुसार अभीष्ट इच्छित मनमाना।
यम जीवितेश सूर्यपुत्र श्राद्धदेव कृतांत अन्तक
यमुना सूर्यसुता कालिन्दी रवितनया तरणि
यश कीर्ति ख्याति प्रसिद्धि प्रशंसा बड़ाई
याचिका प्रार्थना
याज्ञसेनी द्रौपदी पांचाली सैरंध्री द्रुपदसुता कृष्णा।
याद स्मरण स्मृति स्मरण
याम प्रहर पहर बेला वेला जून।
युद्ध संघर्ष संग्राम समर लड़ाई रण
युद्धभूमि रणभूमि रणक्षेत्र समरभूमि संग्रामभूमि युद्धस्थल।
युवक तरुण युवा कुमार जवान नौजवान।
युवती बाला तरुणी कुमारी रमणी यौवनवती।
योग मिलन मेल संयोग जोड़ तपस्या।
योषा नारी योषिता स्त्री औरत वनिता
यौवन जवानी युवावस्था जोबन तारुण्य तरुणावस्था।
रंक दरिद्र गरीब कंगाल निर्धन धनहीन।
रक्त लहू खून रुधिर शोणित लोहित।
रक्तपात खून
रक्षा सुरक्षा संरक्षण प्रतिरक्षा हिफाजत बचाव
रण युद्ध लड़ाई संग्राम जंग संघर्ष।
रणभूमि युद्धस्थल संग्रामभूमि युद्ध क्षेत्र वीरभूमि मैदान
रत्नाकर सागर समुद्र अर्णव वारिध।
रब्त मेल मेलजोल
रमा हरिप्रिया इन्दिरा श्री लक्ष्मी कमला
रवैया तौर चलन
रश्क डहन ईर्ष्या जलन द्वेष।
राक्षस असुर दैत्य निशाचर।
राज हुकूमत। शासन
राज्यपाल गर्वनर।
रात रैन रात्रि रजनी निशा यामिनी
रात्रि क्षया निशा रैन रात यामिनी
राधा वृषभानुजा राधिका वृषभानुनंदिनी कीर्ति
राशि समूह ढेर भंडार।
रिपु दुश्मन शत्रु वैरी विरोधी द्वेषी।
रिश्ता सम्पर्क सम्बन्ध नाता नातेदारी रिश्तेदारी
रिश्वत नजराना घूस कमीशन बख्शीश।
रुकावट अड़चन बाधा विघ्न रुकाव अटकाव
रोकथाम नियंत्रण संयम रोक प्रतिबंध रुकावट।
रोग बीमारी व्याधि रुग्णता अस्वस्थता।
रोगी रुग्ण व्याधिग्रस्त बीमार अस्वस्थ रोगग्रस्त।
रौबदार प्रभावशाली गौरवशाली तेजस्वी प्रशसनीय।
लक्ष्मण शेषावतार लखन सौमित्र रामानुज शेष।
लगातार अविराम निरंतर बराबर सर्वदा नित्य
लगाव सम्बन्ध लगावट प्रेम प्रीति वास्ता।
लड़की कुमारी बालिका सुता किशोरी बाला
लता बल्ली बल्लरी लतिका बेली।
लाभ मुनाफा प्राप्ति फायदा नफा।
लाल बेटा पुत्र नंदन तनय आत्मज।
लालच लिप्सा लोभ तृष्ण प्रलोभन लालसा।
लुच्चा बदमाश दुराचारी कमीना कुकर्मी।
लुटेरा अपहरणकर्ता अपहर्ता डाकू डकैत।
लुत्फ सुख आनंद मजा मस्ती हर्ष
लोचन नयन आँख नेत्र चक्षु।
लोभ तृषा लालच तृष्णा लिप्सा स्पृहा।
लोभी स्पृह लालची इच्छुक पिपासु उत्सुक
लौह लोहा अयस सार।
वंदना प्रणाम स्तुति अभिवादन नमस्कार।
वज्र पवि कुलिस अशनि दभोलि।
वणिक व्यवसायी व्यापारी रोजगारी बनिया।
वध हिंसा घात प्रतिघातन हत्या कत्ल।
वनिता औरत स्त्री नारी महिला अबला।
वर वरदान दुल्हा उत्तम श्रेष्ठ।
वरण चयन चुनाव छँटाई।
वर्णन कथन चित्रण व्याख्या विवरण उल्लेख
वर्तमान प्रस्तुत उपस्थित विद्यमान मौजूद।
वश काबू अधिकार नियंत्रण।
वस्तु द्रव्य चीज पदार्थ।
वस्तुतः सचमुच वास्तव में ठीक यथार्थ।
वस्त्र कपड़ा पोशाक पट वसन अंबर
वाकिफ जानकार ज्ञाता अनुभवी।
वाण शिलीमुख तीर शयक।
विकराल भयानक भीषण डरावना खौफनाक।
विकार बुराई दोष बिगाड़ खराबी त्रुटि
विकास फैलाव प्रसार बढ़ाव प्रगति।
विक्रम बहादुरी वीरता शूरता साहस पराक्रम।
विज्ञ बुद्धिमान जानकार समझदार विद्वान पंडित।
विदित मालूम ज्ञात जाहिर प्रकट।
विधाता विधि ब्रह्मा सृष्टिकर्त्ता।
विनोद आमोद
विपन्न जंगल वन अरण्य कानन।
विपरीत विरुद्ध प्रतिकूल उलटा खिलाफ विरोधपूर्ण।
विमल साफ स्वच्छ शुद्ध पवित्र निर्दोष।
विमान हवाई जहाज वायुयान उड़न
विमुक्त स्वच्छंद स्वतंत्र आजाद रिहा बरी।
विरक्त संसार
विरल कठिन दुर्लभ दुष्प्राप्य।
विरह बिलगाव वियोग जुदाई।
विलग पृथक अलग भिन्न जुदा।
विलोम प्रतिलोम विपरीत प्रतीप उलटा।
विवरण तफ़सील वर्णन खुलासा।
विवश मजबूर बेबस लाचार असहाय।
विवाह गठबंधन शादी परिणय व्याह पाणिग्रहण।
विशाल दीर्घ विराट वृहत बड़ा महा
विष हलाहल ज़हर गरल कालकूट।
विस्तार विशालता फैलाव लम्बाई
वीर्य धातु शुक्र बीज बल शक्ति
वृक्ष अगम तरू पेड़ पादप विटप
वृथा निरर्थक व्यर्थ बेकार फजूल बेफायदा।
व्यवस्था इंतजामप्रबंध बंदोबस्त रीति पद्धति
व्यसन खोटी लत आदत बुरी आदत
व्रत निराहार उपवास अनाहार रोजा।
शकुन शुभ मुहूर्त सगुन शुभसूचक चिन्ह।
शक्ति ताकत बल जोर क्षमता।
शतक सदी शताब्दी सौ सैकड़ा।
paryayvachi shabd in hindi for class 5

samanarthi shabd in hindi

शत्रु दुश्मन रिपु अमित्र वैरी प्रतिपक्षी
शनैः आहिस्ता धीरे हौले।
शब्द ध्वनि स्वर संख घोष लफ्ज
शब्दकोश शब्द संकलन शब्द संग्रह शब्दावली शब्दार्थिका।
शराबखाना दारू मदिरालय
शराबी पियक्कड़ मद्यप दारूबाज मदिरासेवी।
शर्म लज्जा लाज हया संकोची शर्मिन्दगी।
शर्मीला लज्जाशील लज्जालु संकोची लजीला एकांतप्रेमी।
शस्त्रधारी हथियारबंद सशस्त्र सायुध।
शांत मौन चुप गंभीर संवेगहीन आवेशरहित
शादी ब्याह विवाह पाणिग्रहण परिणय गठबंधन।
शायरी कविता काव्य पद्य छंद।
शालीन सभ्य शिष्ट भद्र विनीत नम्र।
शाश्वत सदैव नित्य निरन्तर लगातार सर्वकालिक
शिक्षक उपदेशक अध्यापक गुरु आचार्य मास्टर
शिला सिल पाषाण पत्थर चट्टान।
शिल्पी कारीगर वास्तुशास्त्री शिल्पकार दस्तकार।
शिशिर शीतकाल जाड़ा पाला सर्दी ठंडी।
शुचि शुद्धता पवित्रता स्वच्छ्ता सफाई पवित्र
शुद्ध साफ विशुद्ध चोखा निर्दोष स्वाभाविक
शुद्धि सफाई स्वच्छ्ता पवित्रता निर्मलता।
शुभ्र श्वेत गौर अमल वलक्ष धवल
शूल दर्द पीड़ा चुभन।
शेखर सिर शीर्ष खोपड़ी कपाल मूंड
शेखी घमंड गर्व अभिमान ऐंठ शान
शेर मृगराजहरि व्याघ्र मृगेन्द्र केहरि
शेषनाग नाग अहि भुजंग व्याल उरग
शैली ढंग चाल प्रणाली तर्ज तरीका
शोभा सुषमा श्री विभा आभा सौंदर्य
श्मशान मसान मरघट मुरदघट्टा मृतकदाह स्थान कब्रिस्तान।
श्रेय बढ़िया अच्छा बेहतर श्रेष्ठ उत्तम
श्लाघा तारीफ प्रशंसा स्तुति बड़ाई खुशामद
श्वास साँस प्राण दम संजीवनी वायु।
श्वेत उज्ज्वल उजला गोरा साफ दुग्धवत
षंडाली ताल। तालाब
षटक छः में खरीदा हुआ छः गुना छठी बार होने या किया जाने वाला छः की संख्या।
षड्यंत्र कुचक्र साजिश कूट
संकट विपत्ति आपत्ति आफत मुसीबत विपदा
संकल्प इरादा विचार चेष्टाहीन इच्छाशक्ति कामनाशक्ति
संकेत निशान चिन्ह लक्षण प्रतीक।
संक्षेप सारांशसमाहार संक्षिप्त रूप।
संगति संग मेल मिलाप साथ सम्बन्ध
संगम मिलाप मेल संयोग संग साथ
संग्रह संचय एकत्रीकरण जवाब ढेर समूह
संतान वंशजसंतति वंश औलाद बाल
संतुलन साम्यवस्था साम्य समभार समरसता।
संतोष तसल्ली संतुष्टि धीरज धैर्य ढाढ़स
संदिग्ध संदेहास्पद संदेहजनक भ्रमयुक्त।
संबोधन पुकारना बुलाना आह्वान करना।
संभावी संभव संभावित मुमकिन कल्पनीय अनुमानित।
संभ्रम व्याकुलता घबराहट बेचैनी विकलता।
संभ्रांत प्रतिष्ठित सम्मानित भद्र पुरुष।
संसारी लौकिक पार्थिव ऐहिक इहलौकिक सांसरिक
संसिद्धि कामयाबी सफलता सिद्धि मनोरथसिद्धि।
संस्थापक जनक संचालक मूलकर्ता आरंभकर्ता प्रतिष्ठापक।
सखी सहचरी सहेली संगिनी अली आली।
सच वास्तविक यथार्थ सत्य मिथ्यारहित सच्चा।
सजधज
सजा दंडादेश दंड दंडाज्ञा।
सज्जन आदमी भला शरीफ व्यक्ति महानुभाव
सत्कार आतिथ्य खातिरदारी मेहमाननवाजी मेहमानदारी स्वागत
सदन गृह घर मकान निवास
सदा निरन्तर सर्वदा सदैव नित्य हमेशा
सन्नद्ध उद्यत तैयार प्रस्तुर तत्पर।
सफल कारगर सार्थक कामयाब फलीभूत फलवान।
सबसे अच्छा उत्तम श्रेष्ठ अत्युत्तम सर्वश्रेष्ठ सर्वोत्तम।
सभा संगीति अधिवेशन परिषद बैठक महासभा।
समाप्ति पूर्णता संपूर्णता समापन अवसान।
समीक्षा समालोचना आलोचना निरूपण।
समीप आसन्न सन्निकट निकट पास।
समूह झुंड दल समुदाय टोली जत्था
सम्मुख आगे सामने प्रत्यक्ष।
सरस्वती भाषा गिरा भारती शारदा ब्राह्यी
सर्प अहि साँप भुजंग ब्याल फणी
सर्वज्ञ संपूर्णज्ञाता सर्वज्ञानी समूचा जानकार।
सलाह राय सम्मति परामर्श विचार
सलिल जल नीर अम्बु तोय सलिल पानी
सहसा अकस्मात् एकाएक झटपट अचानक।
साँवला नील श्याम श्यामल काला कृष्णवर्ण।
साँस श्वसन श्वास निश्वास दम।
सांसारिक लोकपरक लौकिक ऐहिक संसारी दुनियावी।
सागपात
साजिश कुचक्र षड्यंत्र कूटप्रबंध छल दाँवघात।
साधु भद्र सज्जन सभ्य शिष्ट कुलीन।
सामग्री द्रव्य सामान चीज वस्तु।
साया छाँह छाया परछाई।
सारणी सूची तालिका सूची
सारांश आशय निष्कर्ष तात्पर्य अभिप्राय भावार्थ
सिंहासन गद्दी राजासन राजगद्दी तख्त।
सिकता रेत बालू बालुका।
सिद्ध निश्चित निर्विवाद प्रमाणित सर्वमान्य पुष्ट
सिफारिश करना अनुरोध करनाअनुशंसा करना संस्तुति करना।
सुकुमार नाजुककोमल नरम मुलायम।
सुगंध सौरभ महक सुरभि खुशबू।
सुगंधि सुरभि सौरभ महक खुशबू।
सुगम सरल सहज आसान सुबोध सुलभ।
सुन्दरी चंद्रमुखी प्रियदर्शनी मृगनयनी मीनाक्षी सुलोचना
सुबह भोर सवेरा अरुणोदय प्रभात प्रातःकाल
सुरमा अंजन काजल आँजन।
सुरीला संगीतपूर्ण मधुर मीठा रसीला।
सुविधाजनक आरामदेह सुखप्रद सुखदायक सुखकारक सुविधायुक्त।
सुस्त अकर्मठ आलसी मंद शिथिल म्लान
सुस्ताना आराम करना विराम लेना दम लेना रुकना ठहरना।
सुस्पष्ट व्यक्त प्रकट साफ सुबोध।
सूखा जलहीन निर्जल जलरहित रूखा शुष्क।
सूर्य सूरज रवि दिनकर प्रभाकर आदित्य
सेना कटक ऊनी दल चमू अनीक
सोना कंचन स्वर्ण कनक सुवर्ण हाटक
स्वर्ग देवलोक सुरलोक दिव्यधाम ब्रह्मधाम द्यौ
स्वार्थी मतलबीस्वार्थपरायण खुदगरज।
स्वावलंबन आत्माश्रय आत्मनिर्भरता स्वाश्रय अपने पैरों पर खड़ा होना।
स्वीकार मंजूर करना स्वीकरण मान्य होना मानना कबूल करना।
हटना विमुख होना अलग होना पृथक होना विचलित होना।
हठ जिद अड़ जबरदस्ती प्रतिज्ञा संकल्प
हताश निराश निरोशोन्मत्त आशाहीन।
हत्या हिंसा वध कत्ल खून।
हनुमान पवनकुमार पवनसुत महावीर रामदूत मारुततनय
हमदर्द दर्दमंद सहानुभूतिशील हितचिंतक।
हमेशा सदा निरन्तर सर्वदा बराबर लगातार।
हरिण सारंग मृग ऋश्य हिरण।
हर्ष आनंद सुख प्रसन्नता उल्लास मोद
हर्षित प्रसन्न प्रफुल्ल उल्लासमय प्रसन्नचित्त।
हलचल उपद्रव आंदोलन सनसनी हंगामा खलबली
हाथ कर हस्त पाणि।
हाथी हस्ती नाग राज कुंजर कूम्भा
हासिल लब्ध प्राप्त उपलब्ध।
हिचकना झिझकना संकोच करना ठिठकना हिचकिचाना।
हिजड़ा नामर्द। नपुंसक
हिस्सा अंश भाग खंड टुकड़ा।
हिस्सेदार साझीदार भागीदार पट्टीदार।
हीन रिक्त रहित खाली शून्य।
हृदय वक्ष छाती वक्षस्थल हिय उर।
होंठ ओष्ठ अक्षर ओंठ।
samanarthi shabd in hindi

Leave a Comment